Die Briefanrede
pauper et modicus
Martinus pauper et modicus caelum dives ingreditur.(Sulpicius Severus - Epistulae, ed. Fontaine Nr. 3, Par. 21, S. 344)
Martinus pauper et modicus caelum dives ingreditur; Mogontinus non pauper, non modicus adhuc super terram graditur.(Gerhoch von Reichersberg - De edificio Dei, ed. Dümmler Kap. 23, S. 153)
Sedebit etiam Martinus ille pauper et modicus.(Gerhoch von Reichersberg - De edificio Dei, ed. Dümmler Kap. 27, S. 156)
Hierauf verweist:
assidue meditationes
terram videlicet sacrae Scripturae, assiduis meditationibus fodit, scindit et rimatur(Gottfried von Admont - Homiliae in festa totius anni, ed. Migne Kap. 59, Par. 433, Sp. 931)
Spiritaliter vero per spinas et tribulos curas superfluas huius saeculi et punctiones sive aculeos vitiorum accipere possumus, quae mentes hominum ad se rapientes assiduis meditationibus conterunt et affligunt;(Heiricus von Auxerre - Homiliae per circulum anni, ed. Quadri Nr. 2, Kap. 27, S. 250)
Cumque necessitate instante ac per hoc assiduis meditationibus in hac electione versarentur, universorum sententia consensit(Nithard - Historia, ed. Pertz Buch 1, Kap. 6, S. 10)
quo ab universa re publica totus secedam, mens variis quaerimoniis referta, assiduis meditationibus anxia versat.(Nithard - Historia, ed. Pertz Buch 4, S. 39)
His eius assiduis meditationibus ex divina inspiratione subintravit etiam memoria, qualiter serenissimus pater suus Karolus cognomento Magnus gentem Saxonum eotenus infidelem ad fidem Christi converterit(Vita Rimberti, ed. Waitz Kap. 1, S. 81)
Hierauf verweist:
obedientiarius
Hierauf verweist:
crucem portare post Iesum
et cum ducerent eum adprehenderunt Simonem quendam Cyrenensem venientem de villa et inposuerunt illi crucem portare post Iesum(Evangelium secundum Lucam, ed. Weber Kap. 23, V. 26, S. 1654)
Hierauf verweist:
occupationibus ingerere
cognouerit praestantia tua, qua fuerim necessitate compulsus, ut petitionem meam ingererem occupationibus tuis(Augustinus - Epistulae, ed. Goldbacher Nr. 116, S. 663)
TIMEO vobis esse taedio, quod tam in crebris litteris meis multis occupationibus vestris me ingero.(Bernhard von Clairvaux - Epistulae, ed. Leclercq Nr. 517, S. 476)
Hierauf verweist:
Walpurga als Viten-Verfasserin
Hierauf verweist:
- ex scriptis sancte Walpurgis virginis // aus den Schriften der heiligen Jungfrau Walpurga
- sancta Walpurga referente // von dem wir durch den Bericht der heiligen Walpurga wissen
- ex scriptis sancte Walpurge virginis germane sororis eius // aus den Schriften der heiligen Jungfrau Walpurga
- auctoritate sancte Walpurge // mit der Autorität der heiligen Walpurga
- sancte Walpurge auctoritate vel quiddam excerptum de vita fratrum eius et de institutionibus locorum, quibus presidebant, ex scriptis eiusdem collegimus // mit der Autorität der heiligen Walpurga sozusagen etwas Exzerpiertes über das Leben ihrer Brüder und über die Einrichtung der Orte, denen sie vorstanden, aus deren Walpurgas Schriften gesammelt.
pauca ex plurimis
Hierauf verweist:
minutum opusculum
non eos inuenire debuimus inter illam quasi plebeiam numinum multitudinem minutis opusculis deputatam.(Augustinus - De civitate Dei, ed. Dombart Buch 7, Kap. 2, S. 186)
Ein mittelalterlicher Bibliothekskatalog deutet darauf hin, dass dieses Werk Adelbert zugänglich gewesen sein könnte:
Augustinus de civitate Dei (Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz, ed. Ruf 86. Bücherverzeichnis um 1200 [Domkapitel Bamberg], S. 343)
ut etiam inter deos Myrmecides aliquis minutorum opusculorum fabricator fuisse videatur.(Cicero - Academica priora siue Lucullus, ed. Plasberg Par. 120, S. 87)
Hierauf verweist:
manuale
Finito tamen psalmo, quem inceperant, tunc abbas resumat stolam et, aspergens corpus aqua benedicta et turificans, dicat pro eo, quod manuale docet.(Liber Ordinis Sancti Victoris Parisiensis, ed. Jocqué Kap. 68, S. 264)
Hierauf verweist:
Lebensumstände
Es könnte auch "Stand" (oder sogar "Charakter"?) heißen. Wohl kaum ist conditio zu lesen und "Werk"/"Gründung" zu übersetzen.
Hierauf verweist:
in huius vite peregrinatione
quo modo se audebit extollere de uoluntaria paupertate christianus, ut in huius uitae peregrinatione expeditior ambulet uiam, quae perducit ad patriam, ubi uerae diuitiae deus ipse est(Augustinus - De civitate Dei, ed. Dombart Buch 5, Kap. 18, S. 153)
Ein mittelalterlicher Bibliothekskatalog deutet darauf hin, dass dieses Werk Adelbert zugänglich gewesen sein könnte:
Augustinus de civitate Dei (Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz, ed. Ruf 86. Bücherverzeichnis um 1200 [Domkapitel Bamberg], S. 343)
apud nos autem iuxta scripturas sanctas sanamque doctrinam ciues sanctae ciuitatis dei in huius uitae peregrinatione secundum deum uiuentes metuunt cupiuntque dolent gaudentque(Augustinus - Civitas dei, ed. Dombart Buch 14, Kap. 9, S. 426)
Hierauf verweist:
remunerationem recipere
dignam remunerationem recepit(Ambrosius von Mailand - Expositio psalmi, ed. Petschenig Nr. 17, Par. 2, S. 378)
Hierauf verweist:
heiliger Sola
Hierauf verweist:
temporibus reservare
Vgl. aber auch
nunc talia demonstra, ut temporibus nostris reservasse videaris, quicquid probitatis addideris.(Cassiodor - Variae, ed. Mommsen Nr. 8, S. 275)
sin, quod magis intellego, temporibus te aliis reservasti, ego quoque' inquiet populus Romanus 'ad ea te tempora revocavi ad quae tu te ipse servaras.(Cicero - Orationes pro Cn. Plancio, pro C. Rabirio postumo, ed. Olechowska Par. 13, S. 6-7)
Hierauf verweist:
exacta diligentia
Hierauf verweist:
stilus currens
Sed ecce dum frena currentis stili laxius tuo amori indulsi, modum epistolarem fere excessi.(Briefe Meinhards von Bamberg, ed. Erdmann Nr. 80, S. 130)
quia a nullo solum per omnia repperio compactum atque ex traditione magistri ingeniive mei coniectura stilo currente, commatico potius compendiosoque sermone, licet inpolito, aggredi temptabo(Epistolae variorum. Supplementum, ed. Dümmler Nr. 7, S. 626)
Sed occurrit quod gestis eius adhuc opporteat stilo currente allegari(Walter von Thérouanne - Vita domni Ioannis Morinensis episcopi, ed. Rider Kap. 15, S. 144)
His ergo et ceteris innumeris conspectis, quae causa compendii stilo currente exclusibus, duxit eum ad loca pulcherrima naturali constructione fundata(Haito - Visio Wettini, ed. Dümmler Par. 15, S. 271)
Sed quod tunc lingua decurrente prolatum est, apicibus tradere necessarium duxi, ne quod ad momentum simplicibus verbis audisti, facilius excidat, sed subiectum oculis per stili currentis articulum memoriae tenacius inhaerescat.(Petrus Damiani - Briefe, ed. Reindel Nr. 17, S. 156)
Urbici autem heremitae, forenses videlicet solitarii, monachi universales, id solum machinati sunt de medio stili currentis excerpere, quod scandalum posset monachici fervoris archana nescientibus generare.(Petrus Damiani - Briefe, ed. Reindel Nr. 45, S. 35)
Si quis igitur me laciniosae velit prolixitatis arguere, arguat potius inpatientem silentii karitatem, nec ignoret, quia illic est succincta prolixitas, ubi sic stili currentis scriptor extendit articulum(Petrus Damiani - Briefe, ed. Reindel Nr. 57, S. 189-190)
Quid etiam de beato Milesio martire in Tripartita referatur Hystoria non silebo, quod nimirum, ut uberiorem legentibus praebeant fidem, eosdem apices stili currentis apponam.(Petrus Damiani - Briefe, ed. Reindel Nr. 72, S. 348)
In expeditionis exercitio constituti digne non possumus eisdem manibus et stili currentis articulum texere(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 3, ed. Reindel Nr. 99, S. 98)
ad eum, cui coeptus est, stili currentis reflectatur articulus(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 3, ed. Reindel Nr. 112, S. 284)
in eorum codices stilo iubeat currente transcribi(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 3, ed. Reindel Nr. 113, S. 294-295)
dum stili currentis urbanitati non parcitur, sobrii intellectus regula inviolabiliter conservetur.(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 3, ed. Reindel Nr. 116, S. 316)
non inutile videtur ad posterorum notitiam stili currentis articulo tradere.(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 3, ed. Reindel Nr. 119, S. 375-376)
ex studio vobis stili currentis articulum reprimo(Petrus Damiani - Die Briefe des Petrus Damiani. Teil 4, ed. Reindel Nr. 153, S. 67)
prout sancti Spiritus gratia concessit, stilo currente digessimus, qualiter idem pastor huius ecclesiae primus a primaeva victitans aetate, postea pro vitae meritis ac sapientiae doctrina, perfecto iam hominis utriusque robore, ad curam pastoralitatis sive culmen regiminis pervenerit(Vita Burchardi episcopi Wirziburgensis, ed. Waitz Buch 2, Prol., S. 53)
His visis multisque aliis, quae scribere longum est, Quaeque stilus currens stricta brevitate reliquit(Walahfrid Strabo - Carmina, ed. Dümmler Nr. 3, Visio Wettini, S. 321)
Sed occurrit, quod gestis eius adhuc opporteat stilo currente allegari, et quod noverimus, id ipsum ut scribatur, ex multo iam tempore a multis desiderari.(Walter von Thérouanne - Vita Iohannis episcopi Tervanensis, ed. Waitz Kap. 12, S. 1146)
Ideoque prius acta stilo currente descripsi, ut sequentia virginis interventionibus etiam valeant annotari.(Wolfhard von Herrieden - Miracula Sanctae Walburgis Monheimensia, ed. Bauch Buch 1, Kap. 3, S. 156)
Quapropter libelli quarti, Christo favente, exordium capiam, ut, transcursis stilo currente sacrae virginis miraculis gloriosis, ad promissum dialogum veniam(Wolfhard von Herrieden - Miracula Sanctae Walburgis Monheimensia, ed. Bauch Buch 4, S. 306)
Hierauf verweist:
conspectui presentare
Reform
Aus dem nämlichen Grund ist "Reform" auch als Forschungsbegriff nicht unumstritten, aber bislang nicht von einem besseren Ausdruck verdrängt worden.
Hierauf verweist:
- Die Heidenheimer Reform und Verwandtennetzwerke
- reformatio
- reformatio // Reform
- reformatus
- reformatione
- reformatione
- reformaret
- reformaretur
- reformaremus
- reformetur
- reformanda
- reformatus
- reformare
- reformandum
- reformaret
- reformationis // Reformprivileg
- reformationem // Reform
- reformationem
- reformatione // Reform
- reformationem
- reformetur
- reformationis // Reform
- reformationem // Reform
- reformatione
- reformanda
preconium laudis
laudis semper praeconium(Willibald von Mainz - Vita Bonifatii, ed. Levison Kap. 3, S. 12)
Hierauf verweist:
agricultura dei
Dei enim sumus adiutores Dei agricultura estis Dei aedificatio estis(Epistula Pauli ad Corinthios I, ed. Weber Kap. 3, V. 9, S. 1772)
nisi et illic eadem dei agricultura remittatur, tegatur, non inputetur.(Augustinus - De nuptiis et concupiscentia, ed. Vrba Buch 1, Kap. 33, Par. 38, S. 249)
et hoc fit per totum orbem terrarum cum pace regum christianorum, sicut idem dicit apostolus: dei agricultura, dei aedificatio estis.(Augustinus - De catechizandis rudibus, ed. Vander Plaetse Kap. 21, Par. 37, S. 162)
dei enim sumus cooperarii; dei agricultura, dei aedificatio estis.(Augustinus - De opere monachorum, ed. Zycha Kap. 1, Par. 2, S. 533)
Hierauf verweist:
usque in finem seculi
scriptura uero tua usque in finem saeculi super populos extenditur.(Augustinus - Confessiones, ed. Verheijen Nr. 13, Kap. 15. Par. 18, S. 252)
Hierauf verweist:
Sprössling Gottes
Hierauf verweist:
de manibus querens animam nostram
et dissipabo consilium Iudae et Hierusalem in loco isto et subvertam eos gladio in conspectu inimicorum suorum et in manu quaerentium animas eorum et dabo cadavera eorum escam volatilibus caeli et bestiis terrae(Hieremias, ed. Weber Kap. 19, V. 7, S. 1192)
et post haec ait Dominus dabo Sedeciam regem Iuda et servos eius et populum eius et qui derelicti sunt in civitate hac a peste et gladio et fame in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu inimicorum eorum et in manu quaerentium animam eorum et percutiet eos in ore gladii et non movebitur neque parcet nec miserebitur(Hieremias, ed. Weber Kap. 21, V. 7, S. 1194)
et dabo te in manu quaerentium animam tuam et in manu quorum tu formidas faciem et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu Chaldeorum(Hieremias, ed. Weber Kap. 22, V. 25, S. 1196)
et dabo eos in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volucribus caeli et bestiis terrae(Hieremias, ed. Weber Kap. 34, V. 20, S. 1217)
et dabo eos in manu quaerentium animam eorum et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis et in manu servorum eius et post haec habitabitur sicut diebus pristinis ait Dominus(Hieremias, ed. Weber Kap. 46, V. 26, S. 1234)
haec dicit Dominus ecce ego tradam Pharaonem Efree regem Aegypti in manu inimicorum eius et in manu quaerentium animam illius sicut tradidi Sedeciam regem Iuda in manu Nabuchodonosor regis Babylonis inimici sui et quaerentis animam eius(Hieremias, ed. Weber Kap. 44, V. 30, S. 1232)
et Sedeciam regem Iuda et principes eius dabo in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et in manu exercituum regis Babylonis qui recesserunt a vobis(Hieremias, ed. Weber Kap. 34, V. 21, S. 1217)
Hierauf verweist:
umbra protectionis
deo scilicet homo, tamquam lumini corpus, accessit, et in eum credentes umbra protectionis operuit.(Augustinus - Enarrationes in psalmos, ed. Dekkers Ps. 67, Par. 21, S. 885)
corpoream inbecillitatem circumfusa umbrae suae protectione firmaret(Johannes Cassianus - De incarnatione Domini contra Nestorium, ed. Petschenig Buch 2, Kap. 2, S. 248)
requiescimus sub umbra protectionis eius.(Paschasius Radbertus - Expositio in Lamentationes Hieremiae libri quinque, ed. Beda Buch 4, Kap. 20, S. 301)
Hierauf verweist:
in nichilum redigi
nunc autem oppressit me dolor meus et in nihili redacti sunt omnes artus mei(Iob, ed. Weber Kap. 16, V. 8, S. 744)
caligavit ab indignatione oculus meus et membra mea quasi in nihili redacta sunt(Iob, ed. Weber Kap. 17, V. 7, S. 745)
videns locum desolatum et in nichilum redactum ingemuit(Vita sancti Heinrici regis et confessoris, ed. Stumpf Kap. 4, S. 236)
quaeritur, utrum et tunc futura sint corpora an sine corporibus aliquando uiuendum sit, cum redacta in nihilum fuerint(Hieronymus - Epistulae, ed. Hilberg Nr. 124, Par. 9, S. 109)
Ceterum omne ex nihilo constitisse illa postremo diuina dispositio suadebit, quae omnia in nihilum redactura est.(Tertullian - Aduersus Hermogenem, ed. Kroymann Kap. 34, Par. 1, S. 425)
Hierauf verweist:
qui et quales
Quapropter in primitiis suis discant symoniani, qui et quales sint et quid mereantur.(Humbert von Silva Candida - Adversus Simoniacos, ed. Dümmler Buch 2, Kap. 24, S. 169)
Hierauf verweist:
Frauen, die toten Jesus ölen
celebris memoria
memoria eius celebris habeatur.(Die Geschichte der Eichstätter Bischöfe des Anonymus Haserensis, ed. Weinfurter Kap. 38, S. 65)
Hierauf verweist:
bene dictum
Vgl.
si in eis quiddam bene dictum invenit, benignissime acceptavit(Flodoard von Reims - Die Geschichte der Reimser Kirche, ed. Stratmann Buch 3, Kap 15, S. 244)
Hierauf verweist:
lima prudentie
incultum lima prudentiae tuae corrigas(Hugo von Fleury - Epistola ad Ivonem Carnotensem, ed. Pertz S. 341)
Hierauf verweist:
in cordibus audientium dulcescat
Hierauf verweist:
pleniter ediscere
Et haec nisi ab eo qui astronomiae disciplinam tenet, et siderum loca intimare ac demonstrare nouerit nullatenus, edisci pleniter queunt(Hrabanus Maurus - Liber Hrabani de computo, ed. MacCulloh Kap. 40, S. 252)
Hierauf verweist:
Richard als Vater der Geschwister
sancti fratres Willibaldus et Wunebaldus, cum patre Richardo, et sorore Wulpurga(Vita Willibaldi III, ed. Canisius Kap. 3, S. 512)
disciplina christiane religionis
ecclesiastice correctioni et christiane religionis discipline et meliorationi necessarie sollertissimus studuit(Berthold von Reichenau - Chronicon, ed. Robinson S. 279)
Quod ille princeps non pro sola christianae religionis disciplina et obseruantia dixisse credendus est(Facundus von Hermiane - Pro defensione trium capitulorum, ed. Clément Buch 12, Kap. 3, Par. 22, S. 386)
Disciplina uero christianae religionis est quasi potio amara.(Walter von Sankt Viktor - Sermones Anonymi VIII, ed. Châtillon Nr. 3, Par. 7, S. 253)
neque christianae religionis disciplinam custodiens tam decessorum nostrorum scripta, quam recentia nostra monita contra morem religiosorum principum et, quod est mirabilius, contra consuetudinem tyrannorum veterum parvipendit(Johannes VIII. - Epistulae passim collectae, ed. Caspar Nr. 7, S. 322)
ex eorum, quae procedat ex pietate concordia, sancta universalis gratuletur aecclesia ac gemino utriusque studio christianae religionis refloreat disciplina.(Petrus Damiani - Briefe, ed. Reindel Nr. 89, S. 572)
regulam christiane religionis et disciplinam absque omni errore et erroris suspicione plene continent.(Robert von Melun - Oeuvres de Robert de Melun. Sententie, ed. Martin Buch 1, Teil 1, Kap. 13, S. 195)
Hierauf verweist:
via veritatis
et multi sequentur eorum luxurias per quos via veritatis blasphemabitur(Epistula Petri II, ed. Weber Kap. 2, V. 2, S. 1871)
Dominus solus sustinentibus se in via veritatis et iustitiae(Liber Iesu filii Sirach, ed. Weber Kap. 34, V. 22, S. 1072)
viam veritatis elegi iudicia tua non sum oblitus(Liber Psalmorum iuxta LXX, ed. Weber Ps. 118, V. 30, S. 922)
ergo erravimus a via veritatis et iustitiae lumen non luxit nobis et sol non est ortus nobis(Liber Sapientiae Salomonis, ed. Weber Kap. 5, V. 6, S. 1007)
cum captus esset in diebus Salmanassar regis Assyriorum in captivitate tamen positus viam veritatis non deseruit(Liber Tobiae, ed. Weber Kap. 1, V. 2, S. 676)
Hierauf verweist:
per se et per suos
nisi te ipse et per se et per suos uocaret(Arnobius der Jüngere - Praedestinatus, ed. Gori Nr. 3, Kap. 13, S. 90)
qui et per se et per suos et vero etiam per alienos defendatur.(Cicero - Oratio pro L. Murena, ed. Kasten Par. 45, S. 24)
per se et per suos socios spiritus scilicet superbiae et discordiae egisse ut franci terga uerterent.(Sigebert von Gembloux - Chronica, ed. Pertz S. 340)
de virtute ad virtutem
Ecce fratres quomodo reducitur caecus de inuio ad uiam de exsilio ad patriam de mansione ad mansionem de uirtute ad uirtutem de corporis carcere ad aeternam gloriam.(Augustinus - Sermones ad fratres in eremo, ed. Migne Nr. 55, Sp. 1337)
Hierauf verweist:
vitam eternam possidere
et omnis qui reliquit domum vel fratres aut sorores aut patrem aut matrem aut uxorem aut filios aut agros propter nomen meum centuplum accipiet et vitam aeternam possidebit(Evangelium secundum Matthaeum, ed. Weber Kap. 19, V. 29, S. 1556)
Hierauf verweist:
Der Titel Relatio
Hierauf verweist: