Teiltranskription
MS Eichstätt Diözesanarchiv 18

Cronica Sancti Wunebaldii confessoris

mino et patri suo sancte am
bergensis ecclesie venerabili episcopo
pauper ille et modicus et utinam mo-
nastice professionis nomine dignus
obedienciam cum humilitate: et orationum perseve-
rantiam , devotione. icet occupationes vestras
ex magna parte noverim / negotia enim regni /
et ecclesie vestre dispositiones assidius ur-
gent vos meditationibus / ego tamen vester
obedienciarius | ego inquam ille . cui crucem
Christi imposuistis portare post Iesum , immensa . .
vestra fretus pietate audeo me vestris occupa
tionibus ingerere: ut que circa heidenhemen-
sem cellam a tempore fundationis eius usque
ad hec tempora nostra gesta sunt per me fidelem
vestrum cognoscatis . go enim obedienciarius
vester ex scriptis sancte virginis
et ex vita sancti confessoris
et beati pauca quedam ex plurimis
collegi et in quoddam minutum opusculum et
ut ita dicam in quoddam redegi quod
qui vitam et condicionem et sapien-
tiam sanctorum dei scilicet cognoscent quos-ve
labores et quanta pericula pro deo in huius
vite peregrinacione sustinuerunt / et quam re
munerationem pro hiis recipere digni sunt.
facile intelligent. reterea opere precium duxi
sollicitudines et labores quos deus nostris tem-
poribus reservavit . et exactam circa predic-
tum locum diligentiam vestram . nostra quoque per
icula que sub obediencia vestra in eodem loco per
pessi sumus stilo currente colligare et colligata
vestro conspectui presentare . ut reformatio pristine
religionis que papa precipiente
per vos in eodem loco facta est apud successo-
res nostros in oblivionem non veniat et preconium
nostre laudes eo quod diligentissime et fidelissi
me in hac agricultura dei laboraveritis.
apud posteros vestros usque in finem seculi non
pereat estrŭm est enim post deum quitquid in cella
heiidenhenmensi laboravimus/vestrum inquam est
quod de manibus querencium animam nostram elap-
si sumus quia profecto nisi sub umbra protectio-
nis vestre tempore persecucionis latuissemus innu
merabilibus et inexquisitis erumpnis in nichi-

fol. 28r

lum redacti fuissemus . e igitur tanti la-
boris pigent et ne de cetero manus misericordie
vestre ad benefaciendum nobis torpeat . scire nos
volumus qui et quales sint sanctus
irgo et quanta veneratione sint digni
ut dum sanctitatis eorum magnitudinem
cognoveritis numquam ab eorum laude
cessetis . dicaturque de vobis . quod de illa evangelica
muliere scriptum est / que pervenit corpus
Iesu ungere in sepulturam : ubicumque predica-
tum fuerit evangelium istud . et quod hec fecit nar-
rabitur in memoriam eius tique sine celebri
memoria vestra heiidenheimensis celle reforma
cio numquam in recordatione erit et dum de hiis
que circa predictam cellam gesta sunt non
silebitur : hoc quoque quod vos ob honorem dei
et reverenciam sanctorum suorum in hac
ubique sollempniter predicabitur pero etiam
et opto ut quitquid in hoc opusculo minus
bene dictum inveneritis vestre prudencie
in melius corrigatis : ne rusticitas mea
legentibus fastidium generet . ut opusculum

fol. 28v

vestra auctoritate in cordibus audiencium
dulcescat et nichil falsitatis et deceptio-
nis in se contineat .
icumque ergo genus et vitam sancti
et sancti
voluerit agnoscere ex scriptis sancte .
irginis que germana sor
or eorum erat pleniter poterit ediscere .
cribit enim quod rex anglorum
pater eorum fuerit ui cum a puero semper
christianissimus exstitisset . etiam liberos suos
disciplinam christiane religionis et viam ve-
ritatis et per se et per fideles pedagogos
dilligentissime edocuit nde et sanctum
adhuc puerum titulo mona
stice professionis addixit , um igitur ille
beatus rex gradus de virtute ad virtutem
faceret . ut centuplum acciperet . et vitam
eternam possideret : igne divini amoris
inflammatus : assumptis secum liberis suis
regnum et patriam dereliquit : et peregrina-
cionem duram que eciam pauperibus gra
vis esse solet aggressus periculo

fol. 29r

se commisit et tandem post magnos labores
et multa pericula uccam usque pervenit et
inibi mortali infirmitate consummatus .
in monasterio sancti in domino feliciter
requievit ost cuius beatissimum transitum
filii eius sanctus scilicet una cum sociis suis ad limi
na apostolorum petri et pauli perrexerunt . bi
a gregorio papa qui umc apostolice
presidebat benignissime suscepti: orando
et loca sanctificationum circumendo / aliquantum tem
poris devotissime exegerunt factum est autem
ut sanctus et quidam ex so
ciis inmenso desiderio accenderentur quatenus
ierosolimam irent : et loca in quibus deus
homo conversatus est viderent uod et ita
factum est sancto propter infirmitatem
magnam qua tunc detinebatur rome relicto
um sanctus s ogun-
tine sedis archiepiscopus ecclesiastice utilitatis
causa et ex legacione pipini regis qui tunc
temporis alamannorum rex extiterat adve
nit t cum vidisset sanctum

fol. 29v

eo quod nepos eius esset et quod multa de
ingenita virtute et constantia animi
eius audivisset: multum in domino gavisus
est : et suppliciter dominum papam exoravit
ut eius adiutorio talem cooperatorem
et socium cultura dei mereretur
accipere uius peticioni regorius papa
libenter acquiescens rogando precepit sancto
societati et contubernio sancti
adhereret et in omnibus eius
consilio et precepto ad serviendum deo obe-
diret hoc quoque sanctus a predicto
papa obtinuit ut si quando divina cle
mencia sanctum eius conspectui
presentaret . ad colendam vineam domini in ad
iutorium sibi ad eum transmitteret
umque memoratus et sepe memorandus
sanctus mnia pro quibus
venerat secundum beneplacitum suum peregisset
apostolica benedictione firmatus in alama-
niam ad egem rediit et omnia
que ei in via acciderant et quomodo apostolica
auctoritate sanctum socium

fol. 30r

cooperatorem laboris sui accipisset ex ordine
narravit uod rex libenter audiens
et venerabilis viri faciem diligenter in=
tuens gratias egit / deo / quod virum de semine
regio natum / et seculi contemptorem crucisque
dominice baiolatorem in regnum suum meruisset
suscipere | ac deinceps magis ac magis
perfecta caritate cepit eum diligere eractis
autem omnibus que tunc in regia curia
tractanda erant sanctus archiepiscopus valefaciens
regi in Turingiam transivit et ibi sancto
abitum monastice religio
nis tribuit et ad sacerdocii gradum omnibus
qui noverant eum in laudem eius ac
clamantibus promovit sanctus vero virtutem obediencie et humilitatis
adtendens / in spiritu humilitatis in cunctis
que ei iniungebantur perfectum se servie=
ntem exhibuit : et sicut bonus filius
et perfectus discipulus usque ad mortem sancto
obedivit videns autem archi
episcopus quod beatus in omni iusti
cia et sanctitate proficeret septem eccle :

fol. 30v

sias in uringia sicut soror eius sancta
in scriptis suis commemorat
regendas commisit | quas ipse ad tantum cul
men perfectionis perduxit usque in hodier
num diem per totam provinciam illam
in laudem dei honor et gloria sancti predicetur tanta enim in eo vir
tus fuit paciencie et conposicio eloquen
cie | tanta integritas castitatis | tanta-
que perfectio et dulcedo caritatis | tanta hu=
militatis magnitudo / et indefessi labo-
ris fortitudo ut numquam frangeretur adver
sitatibus | numquam extolleretur prosperita
tibus . ut semper unus idem in uno
spiritu dei semper appararet et omni=
mode sapientie conditus nulli hominum ali-
quando gravis existeret um hec
in alamannia circa sanctum
agerentur beatus frater
eius in via qua ierosolimam tendebat
in mari et in terra magnis et multis
periculis afficiebatur / nam tempestatum
procellas postquam divina favente gratia

fol. 31r

evasit / pericula latronum et sitis
maceraciones captivitatis et incarce-
racionis sualores : graves a paganis
per quos transitum fecit pro nomine ihesu
cristi sustinuit passiones ed virtute
dei de hiis omnibus liberatus tandem sicut
desiderabat ierosolimam pervenit edit
autem ei dominus tantam gratiam in conspectu
paganorum qui tunc ierosolimam inhabi
tabant | ut quocumque pergere vellet eorum
conductu cum pace iret ex rediret .
ansit itaque multo tempore in finibus
illis et peragratis omnibus sanctificacionum
locis mare iterum transna
vigavit / et ad cassinum montem ubi
ex institucione sancti
bbatis monastica religione vigere au
dierat pervenit / ubi cum petronax pater
monasterii eum vidisset oc enim no-
men abbati quis aut unde esset aut
cuius rei gratia venisset diligenter inqui
sivit . t ille vestre inquid religionis
strennuitatem . et monastici ordinis

fol. 31v

observanciam videre advenimus ut imi
tando bona que facitis . vestro exemplo
et vestra erudicione in melius proficiamus
is auditis abbas ad monasterium re
diit et convocatis fratribus suis omnia
que ex ore sancti audierat
universo conventui ex ordine narra
vit ox ut fratres tante sanctitatis
tanteque nobilitatis virum advenisse
audierant / benedicentes domino gavisi sunt /
et unanimi benignitate consenserunt
et cum ipsis et inter ipsos quanto tempore
vellet commanenciam et consorcium haberet
ut ipse per eos et illi per ipsum mutua edi
ficacione in domino proficerent ssum
ptus itaque sanctus in
omnibus que gessit cunctis fratribus
laudabilis apparuit / et in omni morum
et conversacionis honestate imitabilem
se exhibuit ansit itaque aput eos
in loco tempore irreprehensibilis . et tunc
omnibus valefaciens . cum licencia abbatis
cum quibusdam honestis fratribus ecclesiastice

fol. 32r

utilitatis causa ad dominum papam
iterum romam transivit ab eis resen-
tatus itaque apostolico conspectui benig
nissime susceptus est ab eo / et interro-
gatus de peregrinacionis sue labore omnia
que ei in via acciderant et quam mise
ricorditer deus de manibus querencium /
animam eius multociens eum liberavit /
et quam laboriose ierosolimam . et cum quanto
periculo alia sanctificacionum loca utpote
a paganis possessa adierit lacrima
biliter enarravit . lebant igitur omnes
quia talem iuvenem pro domino patriam
dereliquisse et tantos labores pertulis-
se videbant etiam quia se nihil tale
pro domino peregisse dolebant : nterea beatus
papa recordatus quod sancto
archiepiscopo de cooperacione et societace
sancti promiserit paterna
exhortacione et apostolica auctoritate
precipiendo rogavit . ut sine contradic-
cione ad sanctum ogunti-
ne sedis archiepiscopum cum festinacione pro=

fol. 32v

peraret et in vinea sabaoth fidelem cooper
atorem et humilem ministrum in omnibus
que ei sanctus iniungeret se
exhiiberet uius precepto sanctus
in spiritu humilitatis obediens apostolica
benediccione roboratus in alamaniam ad sanctum
sicut ei a domino papa preceptum erat
pervenit / et quomodo ad serviendum et ad-
obediendum ei a domino pappa missus fuerit
ex ordine narravit ostquam sanctus ceterique
eiusdem societatis fideles fratres tam dilectum
deo et hominibus fratrem salvum receperunt
diutissime in oscula et in collum eius ir-
ruerunt et pre gaudio flentes deum largitorem
omnium bonorum pro universis beneficiis suis glo
rificaverunt ed et rex ut cogno-
vit adventum tam venerabilis persone
plusquam credi potest cepit in domino gaudere eo
quod tantum lumen iusticie regno suo illuxit
eo quod omnes adversitates eorum orationibus
a regno suo propelli firmissimam spem
habuerit mnes quoque optimates qui in

fol. 33r

regno regis erant . aut venien-
tes aut electos nuncios mittentes cum to-
to cordis tripudio sancto ad-
plaudebant . quod a domino tales adiutores et
cooperatores accepisset . quorum in dubiis
rebus sufficiens consilium . et in quorum oration
ibus tempore necessitatis certissimum in
veniret auxilium revit itaque ecclesia Christi
per verbum et per labores sancti
sociorumque eius et credencium in domino fides
augebatur et abolito iidolatrie ritu in
consecrandis ecclesiis / in predicando verbum
domini in baptizandis gentibus / in procuran
dis firmis et pauperibus ecclesiasticus
ordo alamanniam institue-
batur uerunt autem illis temporibus
in regno regis duo principes
scilicet dilo dux et wikerus comes
qui uterque ad sanctum venien-
tes orationibus eius se conmendaverunt
et predia sua cum mancipiis ad serviendum
deo viventi devotissime ei obtulerunt
ed beatissimus presul considerans quia

fol. 33v

res ecclesie vota sint fidelium pr[...]ecia peccatorum
patrimonia pauperum ex allodiis odili ducis
frisingensem instituit episcopatum . et ex
prediis wikeri comitis iistetensem fun-
davit et firmavit | fratrem et discipulum suum
sanctum frinsingensibus
sanctum ero deo dignum episcopum
Eistensibus | hec instituens ut de rebus
ecclesiasticis pauperes alerentur / infirmi re
crearentur / captivi Christiani prout facultas
supeteret redimerentur uod factum ita om=
nibus Christianis placuit . ut in hiis institu
cionibus incitati et accensi per manus
sancti plurimi deo sua offerent
et ad serviendum altissimo multum per omnem
modum ecclesias Christi epit autem
sanctus presul Eistetensem solitudinem excolere
nemŭs succidere succissŭm . eradicare .
et super rippam fluminis quod altmülie
vocatur monasterium fabricare . et regularis
vite racionabilisque obsequii clericos illuc
congregare . et incircumcisis corde verbum
vite ewangelizare et in omni pontificatus

fol. 34r

officio fidem dispensatorem et bonum servum
dei se ostendere nde omnes conprovinciales
divites et pauperes tanta familiaritatis
dulcedine sibi coniunxerat . ut de omnibus fini
bus regioni illius ad eum confugerent
et ad salvandas animas suas consilium
et auxilium ab eo expeterent icque factum
est ut bonitatis eius fama crescente san=
to cunctisque in oguntina in
etropoli manentibus acceptissimus fieret .
et in consiliis et in iudiciis in consecran-
dis quoque ecclesiis . et in aliis carismatum donis
primum post piscopum locum obtineret . concessumque
est ei cum privilegii attescacione ut in hiis
et in aliis deo digna gerendis ipse omnique
sucessores sui iiscetensis ecclesie pontifices
cum necessitas aut tempus exigeret spe.-
cialiter pre aliis vicem archiepiscopi gererent ere
fratres isti scilicet sanctus due sunt olive et due sunt
condelabra lucencia ante dominum quia
sicut per sanctum illuminata est
bawaria . ita omnis cecitas incredulitatis

fol. 34v

per sanctum fuga est a Turin
gia on facile discerni poterat quis eorum
humilior quis in agricultura dei studiosior
et quis in observacione mandatorum dei
videretur esse prepotencior sed cum unum videres
alterum te novisse vidisse putares . et quamvis
duo essent in corpore una tamen fides et
unus spiritus devocionis regnabat in utroque
enique sanctus iuturnitate
multi laboris lassatus et frequencia orationum
et vigiliarum debilitatus timuit fructum laborum
suorum vane laudis gloria evanescere .
et lampadem suam veniente sponso in-
fatuato leo tenebrescere ideoque delicias et
lauciores cibos copiamque vini que circa
renum superhabundant et frequencia populorum
firmiter in animo suo disposuit subter-
fugere cclesiis itaque quas regendas susce
perat bene dispositis et accepta licencia
ab archiepiscopo secretum solitudinis petivit et
ad partes illas que sualvelden nuncupantur
accessit t cum diu hac et illac circumcursan
locum suo desiderio conplacentem quererett

fol. 35r

tandem divina providencia ita dispo-
nen r inter densitates silvarum inter con-
vallia moncium | solitudinem multitudine
foncium . et qualitate sue magnitudinis ve=
loti impetu decurrencium et mona
stice habitacioni congruam invenit uius
loci situm vir beatus diligenter considerans
ex toto corde exhiilaratus est / et benedi
cens deo soloque prostratus cum excla-
mavit hec requies mea in seculum seculi
hic hatabo quoniam elegi eam rat autem
in eodem loco parvula planicies
modici quem quidam incolarum suo iure vendica-
bat / et sicut solent persecucionem
iustis inferre viro dei ut de loco recederet
vim faciebat ed confessor Christi illatas mo-
lestias pacienter sufferens ad fratrem suum
Eistetensem episcopum perrexit et quam aptum
suo desiderio locum invenisset et quas in-
iurias ab eo qui eundem locellum sibi usur
pabat pertulisset indicavit ius vero
presul desiderio congaudens et vex-
acioni eius ex intimis visceribus con-

fol. 35v

paciens fratris adiutorium inpendit
et agellum ab eo qui sibi mancipabat
pro beneplacito illius conparavit et
cium ne poscia irritari potuisset firmissimo
pacto tradicionem agelli stabilivit uem
locum vir deo plenus diligentissime inco-
luit et in eo oratorium cum
exstruxit . et vita sanctorum patrum imitatus
ad serviendum deo religiosas personas
et in observacione mandatorum dei probatas
collegit et cenobialem vitam celebr
et regulam sancti enedicti observari
inibi constituit . . et loco nomen heiiden-
heim usque in hodiernum diem permansit
ssumpsit eciam sororem suam sanctam
irginem deo dicatam que
cum virginibus Christo desponsatis sub -
imperio et erudicione sancti
ex consilio sancti archiepiscopi et
sancti istetensis episcopi se ipsas
hostiam inmaculatam deo viventi sub di
strictione regularis discipline iugiter
Immolaverunt revit itaque locus iste

fol. 36r

per merita sancti et sancte
irginis et sicut in suis
orationibus et divino obsequio sanctorum est
adornatus / ita brevi tempore in exterioribus
fidelium oblacionibus est amplificatus
per verbum
sancti proficiebant de prediis .
de mancipiis de rebus mobilibus de auro
de argento de gemmis de auro textis ve-
stibus per manus sancti obla-
ciones deo offerebant um autem venerabilis
abbas et confessor Christi videret fines pre-
diorum suorum dilatari et in omni ornamento
et diviciis secularibus res ecclesie augeri .
veritus extollenciam oculorum ex superflui
tate diviciarum genera . partem ecclesiasti
carum rerum in usus pauperum distribuit
et quedam ex ipsis prediis ecclesie cellis adia
centibus adhuc mendicitate larga m-
anu tradidit dtendebat enim prophetam
orantem et dicentem nclina cor meum in te-
stimonia tua et non in avariciam . ideoque quit
quid heidinheimensis cella tempore sancti

fol. 36v

proprium habebat / tempore ne
cessitatis cum nichil habentibus commŭne
habebat
radidit autem lwangen
si celle que tunc temporis pauper et
modica in diviciis erat quedam predia sa
tis bona et famosa quorum unum katzwang
vocatur et alterum nomen habet guntzenha-
usen imiliter eciam eodem tempore villam
que altheim vocatur confessori hi
laris dator contradidit et in defectum rerum
necessariarum pro posse suo largŭm auxiliatorem
omnibus opem suum querentibus semper se ex
hibuit ub ipso et per ipsum vigebat religio
exhortante et sancta
adoperante sanctitas et castitas floruit vir
ginum } fuitque illo tempore heidinheimensis ecclesia
asiile et portus omnium laborancium nec fuit
qui in tribulacionibus suis non inveniret
ibi certum refugium per merita et orationes san-
torum ibidem deo ministrancium uam ob rem
homines circumi centis regionis cellam predicti
confessoris cinxerunt et infra ambitum
muri auniente beato locum sepul

fol. 37r

cri sibi elegerunt Similiter eciam confessor
Christi omnibus subiectis suis
gratissimus extitit et cum martha in
activa vita studiosissime desudavit .
et cum maria in contemplativa vita domino iu-
giter adhesit um interim sanctus venerabilis abbas et confessor
Christi gravi infirmitate correptus cursum
vite consummavit et de huius peregrina
cionis exilio ad celestem patriam et de-
transitorio labore quinta decima kalendarum
anuarii in celestem requiem feliciter intro-
ivit uius corpus sanctus
frater eius cum multitudine virorum et mu-
lierum ad exequias sancti viri concurencium
cum devocione clericorum et orationibus monach-
orum sanctarumque virginum in oratorio quod vene-
rabilis pater deo fabricaverat honorifice
sepelivit uod idem oratorium sanctus
presul ob honorem dei et dilectionem fratris po-
stea ampliavit et adornavit . lebant
autem omnes qui tunc aderant . quod tanti pa-
tris corporali presencia essent . gau-

fol. 37v

debant vero quod ad celestem iudicem tam deo
placitum intercessorem premississent nimvero
quia se hostiam sanctam et inmaculatam
dum in hac vita erat racionabiliter viven
do et membra sua mortificando deo exhi
buerat manifestissimis signis deus osten-
dit . quid mercedis quid dignitatis inter
sanctos dei pro labore suo in celis recepit .
m cum quidam ex discipulis eius ad-
tumbam illius sepe clam venirent ut
devotissimas orationes pro requie con-
fessoris Christi cum fletu ad dominum effunde
rent ineffabilem dulcissimi odoris suavi
senserunt et conpulsaciones cam-
panarum nulla humana administracione
adhibita audierunt et luminaria admini
crebro accendi viderunt
eterea quedam de parentela eius que
sanctitatis eius magnitudinem etiam
adhuc in carne viventis pernoverat
cum paralisi prevalente compages membrorum
suorum et dissolvi sentiret / ad aux-
ilium preciosissimi confessoris confugit

fol. 38r

et ante sepulchrum eius procumbe cum
lacrimis sanctum exoravit
ut per eius interventum Iesus Christus ei propicia-
retur | quatenus ipso adiuvante et domino lar-
giente pristine sanitati restitueretur ue
mox mirum in modum clementer est exau-
dita et cum omni integritate pristine sani-
tati restituta nde et beata illa mulier pro-
gratiarum actione sacrŭm velamen in heidin-
hemensi cella susscepit et in sancta conver
sacione temporalem vitam transcurrens .
transitorium cursum feliciter in domino consummavit
c hoc silencio pretereundum est quod
quidam civis adiacentis vici famulam
suam ad molendinum predicti monasterii
transmisit ut frumentum suum fideliter mo-
leret . et farina cum certa mensura domum
reportaret t illa cum esurire cepisset
fragilitate sua devicta et diabolica sug=
gestione decepta de farina sui
et tortellam inde quam commede-
ret sibi confecit uam cum commedisset in-
tellexit peractam fraudem suum latere

fol. 38v

non posse et intra se angustiata magis
magisque suum si in furto eam deprehen-
deret cepit timere uam ob rem de farina
heidinheimensium monachorum que tunc temporis
ibi aderat furata / mensuram domini sui sub=
tractam complevit | et nichil in hoc facto verita
callidum et sanum consilium se invenisse pu-
tavit ed confessor Christi
virtutem sue potencie quam a|deo consecutus
erat ostendit / et fraudem quam paupercula illa
detexit / et quia in omnibus
temporibus custos et defensor monachorum
sibi famulancium existeret / manifestissimo
signo conprobavit tenim cum predicta an-
cilla frumentum domini sui mole infunderet
licet superior lapis sua velocitate circum=
ferretur nichil tamen farine vel vix ali-
quid egrediebatur ita ut predicta mulier
in admirabili signo furtum suum deprehensum
esse cognosceret. nde ex toto corde ingemiscens
et cum lacrimis et precibus ad patrocinium
sancti confugiens ex intimo
cordis sui precabatur ut reatum commissi

fol. 39r

furti sibi indulgeret . et ad ostenssionem
sue misericordie solitum officium conplere molendino
preciperet uius preces pius confessor cle
menter exaudiens reatum dimisit , et ad-
monifestacionem indulgencie / egredi fa-
rinam sicut prius solebat de mola precepit
ue res ancilla aliis qui cum illa aderant
referentibus in tanta admiracione est
habita | ut non solum homines qui illius
temporis erant signum istud cognoverint
verum eciam usque ad memoriam nostram scrip
tis mandatum perduraverit oc quoque
referendum opere pretium esse duxi=
mus quod sancta referente
post sublevacionem corporis sancti
eracissime factum esse cognovimus .
odem namque tempore quo beatus .
corpus germani sui
de loco in quo humatum erat / in criptam
in qua nunc clausum tenetur transtulerat /
venit quedam mulier paralitica et in toto
corpore debilitata et suffragia preciosi con
fessoris inplorans omnibus qui aderant

fol. 39v

cernentibus ex integro ilico re
situta est . ita ut nullum vestigium infir
mitatis in illa rema eret. et omnes in
laudem et gloriam illius qui mirabilis
in sanctis suis predicatur unisona voce
clamaverunt .
ontigit eciam in illis diebus ut unus
in scelere quodam deprehensus et ma-
nibus durissimis loris ad tergum reli=
gatis per viam que transitum facit per mo-
nasterium sancti ad mortem
duceretur ui cum oratorium sancti intueretur comites itineris sui
flebiliter exoravit ut eorum permissione
ecclesiam predicti confessoris ei ingredi li-
teret quatenus ante mortem qua plectendus
erat in salutem anime sue et in adiutorium
angustiarum suarum tam preciosum confesso-
rem Christi precibus et fletibus suis inclina
ret ui peticionibus eius deo ita ordi-
nante consenserŭnt et ecclesiam cum capti
vo illo introeuntes ipsi quoque pro neces-
sitatibus suis divinum et sancti

fol. 40r

auxilium imploraverunt aptivo itaque
lacrimas cum precibus effundente per in
terventum et merita sancti
omnipotens deus virtutem et misericordiam suam omnibus
astantibus ostendit . et ligaturas et firmi-
ssimos nexus captivi sine atractu ma-
nuum disolvit et quam prope sit deus omnibus
invocantibus eum in veritate in captivo illo
evidentissime demonstravit umque illi
qui eum ceperant que facta sunt idis
sent glorificantes et benedicentes om-
nipotenciam dei signum quod per merita sancti
factum fuerat ubique divulga-
verunt et eum qui puniendus erat illesum
abire permiserunt ec pauca e plurimis
signis que per merita sancti confessoris .
facta sunt ex scriptis sancte
virginis germane sororis eius
excerpsimus ut de his cognoscatur qualis
et quantus in conspectu dei sit in celis cuius
dono et operacione tot virtutes et mi
racula modo crebrescunt in terris
nique post mortem fratris sui sancta

fol. 40v

et venerabilis irgo guber-
nacula et regimen| regularis discipline in
cella heiidinheimmensi usque dum vixit
tenuit et se ipsam forma et exemplum
bene vivendi ostendens omnem excessum
strennue et ut ita dicam viriliter coercuit
a te enim fuit cum tempus et res ex-
poscebat gravitatis et tante suo tempore
pietatis et mansuetudinis et omni tempore
in omni conversacione tante extitit sanctitatis
ut ab omnibus merito veneraretur ut domina /
et a|cunctis diligeretur ut mater aman-
tissima t igitur fidem verbis nostris
astruamus aliqua de signis que dominus
propter ipsam et per ipsam eciam dum ad-
huc in carne viveret operatus est que in
autenticis libris scripta invenimus
in medium adducere volimus um post disces-
sum fratris sui sancti Wunebaldi guber
nacula regularis in heiidinheimensi ecclesia
teneret accidit | ut quidam ecclesiasticus
nomine omeradus qui lu
minibus ecclesie prereat conventui tempore

fol. 41r

cene lumen subtraheret et respectum
dei non habens sanctam
graviter in hac re offenderet am
vicem sororum suarum dolens et iniuriam
suam pacienter sufferrens incenata ad-
oracionum consolacionem se contulit . et ei
qui indeficiens et verum lumen est . iniurias
suas et defectum sororum suarum commisit
ox mirum in modum lux celitus demissa
in modum fulguris coruscantis omnem
locum in quo sancta et sorores
eius erant replevit et usque ad ortum solis
ab eis non recessit ua in re multitudo et
magnitudo sancte clare
enituit . et omnium corda qui hoc signum
viderant vel audierant ad obediendum sancte
dominus vehementer accendit
hoc quoque scriptum in veritate comperimus
quod quidam prepotens tirannus iuxta cellam
heiidinhemensem in predio suo habitacionem
habuerat qui propter infirmitatem filie sue
quam unicam dilexit . intolerabili merore et
dolore laboravit uius anxietatem et tri=

fol. 41v

sticiam cum sancta irgo con-
perisset signo crucis et sanctarum orationum vir
tute munita ad hospicium predicti tiranni
nichil metuens et in misericordia dei
certam fiduciam habens . vespertino tempore
tamquam peregrina esset pervenit . et ad ostia
domŭs pulsando hospitalitatis gratiam . et
ingressum domus sibi prestari postulavit
uam pater familias cum pulsantem et depre-
cantem audisset veritus ne canum rapacitas
quorum magna multitudo apud ipsum erat
eam discerperet | ut a canum morsibus de-
fensam pacifice eam introducerent ui
sancta | non verearis inquid
quod me m ancillam Christi ca-
nes tui possunt ledere quia sub custodia
Christi constituta nulla adversitas nullum pericu-
lum michi poterit prevalere unc pater fami-
lias audito nomine de sede sua pro-
siluit et miratus tam nobilis et tam sancte
virginis adventum studiosissime totam
emundavit et omnibus que oculos sanctita-
tis eius offendere possent detersis | benignis:

fol. 42r

sime eam in domum suam recepit . et omne
humanitatis et devocionis obsequium
ei exhibuit idens itaque sancta
patrem et matrem et omnem familiam
circa premortuam et tam agonizantem puellam
et iam in supremo vite articulo constitutam
esse . turbatos intrinsecus pia compassione
atracta peciit ut intra cubiculum moribunde
puelle lectus sibi sterneretur / ut omnibus ex-
clusis nocturna quiete sola cum sola puella
frueretur uius peticionem omnes admirantes
eo quod puella esset desperata et omnia que
ad exequias erant necessaria fuissent
preparata | tamen de sancte sancti-
tate presumentes omnes foras exierunt et
secundum postulacionem eius solam cum sola nocte
illa reliquerunt t virgo Christi ostiis clau-
sis totam illam noctem insomnem ducebat
. et genibus flexis lacrimis et orationibus
sponsum suum largitorem omnium bonorum suppliciter
exorabat ut in virtute potencie sue et in
multitudine misericordie sue puellam pri-
stine sanitati restitueret | et non solum parentes

fol. 42v

puelle sed et omnes sualveldenses utpote
in fide katholica adhuc rudes oc signo ad=
agnicionem et amorem sui nominis incitaret
uius precibus miserator et misericors
dominus aures sue pietatis benignissime acco-
modavit et ex integro desperatam puellam
incolomitati restituit um hec virtus
altissimi sancta orante intra
cubiculum ostenderetur ' pater et mater puelle
cum universa familia domus circa fodiendum
sepulchrum et circa paraturas que defun-
ctis exhiberi solent hac et illac discurren-
tes lamentabili dolore cruciabantur um
interim beata virgo Christi rese-
ratis ostiis parentes puelle vocavit et puel=
lam âdeo sanatam ut nullum signum egri
tudinis haberet cum magno gaudio et exul-
tacione cordis eis representavit arentes
vero puelle virtutem dei et sanctitatem sancte
in repentina sanitate filie
sue cognoscentes cum magno tripudio cor
dis gratiarum actiones deo retulerunt . et pe-
dibus sancte virginis provoluti ingencia

fol. 43r

ei dona obtulerŭnt ue illa tamquam lutum
pro nichilo ducens exortata est eos ' ut deo
fideliter adhererent et nichil seculare di-
lectioni dei preponerent ost hec valefaciens
eis occulte ad heiidinheim rediit et post
operacionem huius signi | in spiritu humilitatis
maiori affliccione corpus suum maceravit
reterea quomodo pater eius
rex anglorum et fratres eius sanctus scilicet
regnum et
patriam pro deo reliquerunt . labores
pro divina reconpenssacione in huius vite
peregrinacione sustinuerunt quomodo in
vinea dei domino cooperante et incrementum
prestantem fructificaverunt luculentissime
conscripsit e cuius scriptis ego peccator et
predicte heiidinheimensis celle abiectus sub-
minister quasi de lato et ameno prato
quosdam paucos flores decerpsi et tamquam
epilogum faciens quam magni confessores
isti in conspectu dei habeantur et quod a prima
fundacione monasticus ordo in predicta
cella fuerit institutus auctoritate sancte

fol. 43v

efuncta autem sancta et iuxta sanctum
sepulta fratre quoque eius sancto episcopo mortuo qua auctoritate vel
qua necessitate monasticus ordo exclusus
fuerit et canonicorum secularium ordo in eandem
cellam subintroierit certum non habemus
presertim cum nec privilegia nec viva tescimo
nia propter antiquitatem temporum inde inveniamus
mpore enim regorii pappe qui tercius
apostolice sedis presidebat t ala
mannorum regis . et sancti martiris
fundata fuit prenominata cella . et a prima
fundacione a monachis inhabitata sed
post mortem sanctorum a secularibus
canonicis possessa . et omnibus antiquita-
ti privilegiis abolitis mira dispensacio=
ne dei pastoralis virga sancti
argento circumtecta in testimonium prime
institucionis in sinu altaris usque in ho-
diernum diem est reservata olent enim
homines infirmi iacentis regionis

fol. 44r

ad tumbam predicti confessoris venire dum
ex hac virga loca infirmitatis tanguntur
per merita Christi confessoris et in virtute eius
qui mirabilis in sanctis suis est pluri
mi eorum sanantur ed et regula sancti
a cassino monte deportata
et alii libri ecclesiastice edificacioni neces=
arii quos pius confessor in asino suo ad-
hedinheimensen cellam advexerat . licet propter
vetustatem inutiles tamen propter reverenciam
predicti patris usque adhuc apud nos
habentur .
ctenus sancte auctoritate
vel quiddam excerptum de vita fratrum eius
ex de institucionibus locorum quibus presi-
debant ex scriptis eiusdem collegimus nunc
quomodo aut per quos monasticus ordo in
predicta cella reformatus sit sicut vidimus
et audivimus veraciter in eo qui veritas
est referimus
tempore quo ugenius successor
lucii papatum tenebat et secundus un-
radus lothario imperatore mortuo in regem

fol. 44v

succedebat quidam gebehardus generis et
morum nobilitate preclarus . et tocius regio-
nis observancie probatus iistetensem episcopatum
regebat ui sicut in omnibus zelum dei
habuit ita defectum eiidinheimensis celle
miseratus quomodo in pristine religionis
statum eam reduceret cum sapiencioribus
episcopatus sui et cum religiosis sancteque con-
versacionis viris consilium habuit ui
cum non invenirent certas raciones quibus
communis vita in singularem proprietatem
/ et secularem voluptatem esset transmu=
tata | et quomodo cella monachorum et cimi-
terium mortuorum facta esset domus laicorum
carnalibus desideriis inibi serviencium
dolendo vicem sancti ge-
mebant et zelum piscopi quem pro domo dei
habebat benedicentes eum per omnia laudabant
xhilaratus itaque piscopus ex unanimi
consensu illorum quos in consilium suum
assumpserat magis ac magis anima-
tus predicte celle canonicos singillatim
convenit et exhortacionibus suis . et

fol. 45r

rerum conpensacionibus ab hoc in-
clinavit ut prebendas suas pro salute ~
animarum suarum / et pro veneracione sancti
dimitterent et monastico or-
dini qui a prima fundacione ibi insticu-
tus erat locum darent | mnibus ergo
canonicis usque ad unum episcopo consencien-
tibus . et prebendam pro deo et pro denominata
reconpensacione contigit
ut ugenius papa ad franciam accederet
et convocatis universarum provinciarum episcopis
et abbatibus in remensi ecclesia famosis--
simam siinodum celebraret uo cum prefatus
episcopus ex vocacione domini pape venisset .
omnia que circa heidinheimensem cellam facta
erant et quomodo canonici prebendas resig-
nassent exposuit ostquam venerabilis
papa seriem et veritatem prefate cause
episcopo edocente cognovit communicato cum
cardinalibus et aliis religiosis viris qui
ad siinodum illam convenerant consilio
precepit auctoritate apostolica episcopo ut in pri
stinum monastice religionis statum sine

fol. 45v

dilacione inde eliminaret uditis hiis
ugenius papa et omnibus qui illuc con-
venerant finita sinodo ad sua remeantibus
episcopus quoque Eiistetensis in sua repedavit
et quemdam pennonem virum bonum et in omne
opus dei paratum eo quod illo tempore preposi
turam heiidinheimensem in suam procura-
cionem haberet ad se vocavit et ut desig-
natas prebendas diligenter colligeret
et in usus ecclesie studiose redigeret per-
intime rogavit et quod ei papa de pristine
institucionis reformacione et de secularis
inhabitacionis eliminacione preceperit in-
dicavit t ille de pristine religionis
reformacione mandatum domini pappe au-
diens eo quod zelum dei haberet gavisus est .
valde et secundum edictum episcopi res ecclesie dili-
genter collegit et partem collecte pecunie
in edifficacione turrium predicti episcopi consi-
lio usus expendit et partem ad reedifica=
cionem reservavit
ed antiquus hostis fidelium actibus in
solita malicie sue calliditate .

fol. 46r

bonum propositum eorum convertit in malum
am sicut oportuit predictus episcopus e-
behardus nature concessit et viam uni-
verse carnis ingressus mandatum domini
inperfectum dereliquit actum est autem
ut substituendo alio episcopo grave scisma in
Eistetensi ecclesia oriretur / ita ut quidam
eorum reprobato preposito quendam urchar-
dum ei preponerent uod scissma diu du-
ravit ed rege unrado obsequio e
hardi omitis in partem urchardi episcopi
inclinato | nulla siinodali discussione
habita . sed regia potencia adhibita
predictus urchardus homo bonus et
simplex sed ad laborem piscopalis officii per omnia
debilis . in kathedra pontificali usque ad-
audienciam pape permansit ui
ut in curiam regis consuetudinariam iusti-
ciam persolveret et consecracionis sue
tempore necessarias sumptus haberet
pecuniam in heidinheimensi ecc+lesia con-
gregatam abstulit | quam se post modum red-
ditur per fideiussores spopondit . quod tamen

fol. 46v

minime persolvit quin immo prebendas ex
peditas contra edictum domini pape inpedivit
et pueros indoctos et infra annos discrecio-
nis posit s apostolici decreti nullum respectum
temerario usu in predictam ecclesiam
induxit uerunt autem eodem tempore
quidam fratres qui zelo dei inducti vicem sancti
dolerent et contemptum
pape animadverterent . et se | mŭrum
pro domo domini contrad cendo his que ab episcopo
urchardo irracionabiliter fiebant obpo-
nerent nter quos erat quidam homo prudens et literatus et divi-
ciarum et parentum magnitudine et in morum
gravitate et in largitatis honestate in omni
heidinheimensi cella famosus huic teme-
ritas et excessus episcopi urchardi displi=
cuit . et causam dei et iniuriam apostolici
tuendam viriliter et fideliter assumpsit
t enim cum adeo corpulentus esset ut forti
caballo intollerabilis ad ferendum videretur
non veritus corporis sui magnitudinem
nec difficultatem . omnibus in faciem

fol. 47r

audacter restitit . et ad audienciam
pape insolencias et presumpciones quas fieri
vidit pertulit ontra quem heiidinheimenses
canonici[...] quemdam fratrem suum scilicet ma-
gistrum scolarium in scripturis bene fundatum
et in facundia et honestate morum aput
omnes commendatum | ad romanam curiam datis
in via necessariis direxerunt | ut in presen-
cia pape asserciones predicti
rescinderet et causam eorum sua sa-
piencia defenderet um igitur uterque
eorum apostolico conspectui se representasset
hinc atque illinc utriusque causis discŭssis
rei veritas et labor sacerdotis
preponderavit et magister delricus li=
cet multum pro parte fratrum suorum laboraverit
deo ita ordinante parum profecit ommu=
nicato itaque cum cardinalibus consilio
papa cum literis
ad abbergensem episcopum transmisit eique
sub interminacione officii sui precepit ut inva-
sores prebendarum et prevaricatores apostolici
decreti ad operacionem istetensis episcopi

fol. 47v

de predicta cella eiceret | et in ea pristinum
monastice religionis ordinem reformaret
hoc est autem exemplar illarum literarum quas
papa abbergensi episcopo
misit
genius episcopus servus servorum
dei venerabili fratri berhard
abbergensi piscopo et dilecto filio adam abbati
e bra alutem et apostolicam benediccionem one
memorie ebehardus istetensis episcopus
more sacre religionis accensus in ecclesia
de heiidinhai~m deo accepttum dolens non
exhiberi servicium summotis inde pacifice
clericis secularibus . religiosos fratres statuit
ordinare Ita tamen ut clerici seculares
ibidem eo tempore commorantes habita
exinde beneficia in vita sua tenerent ' eis
vero decedentibus in usus monachorum
sine cuiusquam contradiccione integre
devenirent unc autem quod sine gravi
merore non dicimus quoniam eo his temporalibus
rebus adempto et ad eternitatem domino au-
ctore vocato . nondum fuerant regulares

fol. 48r

fratres iuxta propositum eius adducti o
gontinus archiepiscopus et Eiistetensis episcopus cleri-
cos seculares ausu temeracio reduxerunt
uod factum quanta esset animadversione
plectendum si iusticie rigorem exercere vellemus
caritas vestra liquido satis et evidenter
agnoscit uoniam ergo ad nostri spectat ponti
ficatus officium que male facta sunt in irritum
revocare et de ostra prudencia valde
confidimus per apostolica vobis scripta mandamus
quatinus super hoc vigilanti studio inten
datis . et expulsis inde secularibus ' ibi ac-
ceptam deo religionem instituere iuxta vo-
tum prescripti episcopi studeatis ' ta tamen
ut illi quibus ipse beneficia in vita sua
reliquit quamvis essent eis de iusticie ri-
gore privandi quia tamen erga omnes oportet
benignitatis mansuetudinem exerceri
a nobis ea sibi misericorditer senciant in-
dulgeri eteri vero quos post institucio-
nem eiusdem episcopi constat illuc fuisse
intrusos sine cuiusquam beneficii percepcione
velud invasores exinde propellant i autem

fol. 48v

vobis super hoc obedire contempserint in=
personas eorum excommunicacionis in locum
vero auctoritate nostra interdicti sentenciam
reterea latorem presencium
super hoc debitam attencionem adhibuit . ca-
ritati vestre atencius commendamus rogantes
ut suis oportunitatibus nostrum se aput vos
presidium invenire cognoscat . et taliter defen-
sionem vestram pro parte nostra obtineat ut nec
eum oporteat pii laboris et studii penitere |
nec alios qui cognoverunt a voto simili
debeat pravorum timor et violencia cohibere .
orro Ilsungus literas signatas . cum
mandatis abbergensi episcopo adpor-
tavit quas ille cum reverencia suscipiens
vocato urenberch iistetensi episcopo ' omnia
que papa in literis suis precepit devotissime
conplevit derant eciam tunc tempis hei
dinheimenses canonici et diversorum cenobiorum
viri religiosi qui omnes post multas dispu-
tacionum diversitates ' unanimi voto in unum
consenserunt | ut ordo monastice religionis
qui a prima fundacione a beato

fol. 49r

confessore Christi in heidinmensi cella fuerat
institutus | secundum preceptum domini pape de-
nŭo reformaretur | presertim cum nulla auc-
toritas nulla necessitas quare monachi
exclusi fuerint inveniretŭr piscopus vero ab-
bergensis cum aliis et pre aliis canonum racio
nibus et pontificum decretis eo quod in di-
vinitate et omni liberalium artium subtilitate
peritissimus esset studiosissime
elaboravit ut prefate celle talis persona
preficeretur que in conversacione monastice
religionis esset probata et in disposicione
secularis disposicionis esset exercitata . .
uod consilium omnibus qui aderant miro
modo beneplacuit est ut invocato
sancti spiritus adiutorio abbatem
apostolica auctoritate et precepto hanc crucem
domini et iugum istius regiminis portare
conpellerent uit autem ille abbas a multo
tempore notus omnibus quia in maiori choro
abbergensis ecclesie nutritus et canonicus
et in claustrali administracione probatus
magnam in conspectu omnium abbergensium

fol. 49v

gratiam invenerat / et pro divina conpen-
sacione secularibus pompis et diviciis
abrenuncians in cella domine pauline mona-
chum se fecerat / ubi postea requisitus /
et communi supplicacione . abbergensium ex-
tractus unanimi conprovincialium abbatum
electione in michelveltdensem abbaciam tempore
necesssitatis translatus est / anc humilem
personam et in propriis oculis abiectam / novo
labori et oneri subposuerunt . et reluctantem
et cum multis lacrimis reclamantem iiste-
tensi episcopo et domino dalberto de ruchendin-
gen catholico et religioso laiico sub testimo-
nio Christi et ecclesie defendendum commiserunt
um igitur predictus abbas cum conductu Ei=
stetensis episcopi et advocati delberti ad cellam
sibi pervenisset commissam / nichil edificiorum
nichil rerum necessariarum invenit / sed contra-
dictiones et diversas vexaciones . et omnes
vias spinis circumseptas repperit umque
se sine fructu laborare . et magis ac magis
adversancium sibi numerum augeri eo qud
nullum consilium in Eistetensi episcopo sibi re=

fol. 50r

positum esse conspiceret d babergensem
episcopum cui Eugenius papa negocium istud
commiserat rediit et contradictiones et oppre
siones quas paciebatur lacrimabiliter ei
exposuit t ille sicut semper visceribus
misericordie plenus erat paterna conpassione ei
condolivit | et quod egocium sibi commissum pro-
cessum prosperitatis non haberet . ex toto corde
ingemuit ocatis itaque familiaribus suis
quorum consilio in dubiis rebus uti solebat
. quid super hac re faciendum esset consu-
luit omnes unanimiter consiliati sunt . ut
abbatem cum litteris commendaticiis ad iste-
tensem episcopum emitteret eumque sub obtentu
divine maiestatis . et pro reverencia apostolice
auctoritatis rogaret . ut forti manu abbatem
teneret et defenderet quod non nolle vel non
posset ex integro causa ad dominum apostolicum
referretur . ut eius dispensacione predictus
abbas ab imposito iugo absolveretur vel
eius auctoritate quod inchoatum erat pri-
vilegiis firmaretur Misit ergo abber=
gensis episcopus ad iistetensem episcopum litteras

fol. 50v

et nichil profecit . quia istetensis ecclesia
aliena potencia se obprimi dolŭit . et proprium
antistitem propter inbecillitatem suam sicut
postea conprobatum est pro nichilo reputavit
unc vero quot et quantas adversitates ab-
bas et fratres sui pertulerint non facile evar
rari nec facile credi potest . am parentes
et familia exclusor canonicorum tanta ira
et odio in monachos et in eos qui eis ad=
herebant exarserunt ut extra ecclesie
pedem ponere sine conductu non auderent
ine cessacione nunc manifeste nunc occulte no-
vos dolores super dolorem vulnerum eorum
apposuerunt . et ut manifestius exprima-
mus una nocte congregata multitudine et
armata manu quadraginta modios fru-
menti qui tunc temporis magno precio con-
parati erant et carnes triginta porcorum cum
vestibus fratrum quas ibi repererunt violenter
abstulerunt et novem carradas vini et cervi
sie nullum respectum sancti ha-
bentes in terram effuderunt rebrescentibus
itaque malis et accrescentibus periculorum doloribus

fol. 51r

prefatus abbas cum literis abbergensis episcopi
dominum Eugenium pappam adiitt et labores et dolores
et periculorum diversitates quas paciebatur ex-
ordine indicavit . uit autem istud exemplar
literarum illarum quas abbergensis episcopus per
adelbertum abbatem misit ad dominum papam ugenium
atissimo patri et creatori suo Eugenio
sancte catholice ecclesie summo pontifici -
berhardus abbergensis divina et apostolica mise-
racione minimum id quod est debitam in Christo
obedienciam cum oratione et servitute devotissima
icut omnem plantacionem quam non plantavit
pater celestis divina sentencia in apostolica petra
non patitur consistere ita omnem illam et
solam quam ipse plantavit neminem ab eiusdem
firmitate convellere nde humilem
quandam dei et vestre sanctitatis plantacionem auc-
toritate vestra in loco qui dicitur heidinheim
per me parvitatis ministerium / absens
licet corpere / presens tamen semper spiritu vobis
pater et domine clementissime represento | humi-
liter implorans et obsecrans pietatem vestram
ut adversus hanc ipsam personam humilem

fol. 51v

ea que mentiri sibi solet non prevaleat iniquitas
t enim mirabilia dei circa locum predictum ne-
cessaria cognita plenius intelligatis / aliqua
ex hiis plurimis nostris occupacionibus
conpellor inserere antiquo locus ille
in regione monastica fundatus beatum
confessorem preciosissimum ab-
batem habuisse dinoscitur / primum quidem
et novissimum usque ad hec felicissima apostolatus
vestri tempora ost modum vero barbarica
tirannide vastatus clericis secularibus per
multam rectorum negligenciam ad inhabitandum
concessus est / usque ad hec ultima tempora
beate memorie domini berhardi istensi episcopi qui
divinitus inspiratus clerices ibidem investi
tos quiete et pacifice singulatim omnes usque
ad unum in diebus suis transtulit / et stipendia
primitus habita aliis beneficiis ecclesiasticis
illis commutavit | ost decessum vero ipsius |
clerici antiqua stipendia alios
quoque primitus ibidem non investitos sibi ag-
gregantes de bonis ecclesie ceperunt ad invicem
contendere uius modi ergo lite ad vestram audi=

fol. 52r

enciam perlata ego et dominus dam abbas
de Ebra in mandatis accepimus a vobis ut
clericis inde remotis auctoritate vestra pri
stinam loci illius religionem reformaremus
omino autem abbate secus agente circa negocia
sibi iniuncta a isterciensium capitulo ego vestram
iussionem reveritus et ab ipso abbate beratensi
aliisque bonis et religiosis in id ipsum commoni-
tus die et loco heidinheim clericis prefixo
in presencia eius qui est domini urchardi
videlicet iistetensis episcopi ipsos inde removi et
hunc latorem presencium ab episcopo Eistetensi . simulque
clero ipsius expetitum de monasterio quodam
locuplete episcopatus nostri translatum re-
ligiosorum plurimorum consilio qui presentes
aderant in abbatem loco iam sepe con-
cessi eo quod ipse pro loco et pro tempore in hoc
loco maxime videretur iidoneus secundum gratiam
sibi concessam a domino in omni ordine prius cano-
nico deinde monastico ic ergo in caminŭm
paupertatis proiectum et positum in signum
cui oportet ut a multis contradicatur iterum
atque iterum vestre pietati commendo suppliciter

fol. 52v

deprecans ut et fratrem et locum sanctissimum in quo
vere conplacitum est deo habitare in eo paternita-
tis vestre privilegis communire dignemini qua-
tinus et deus honoretu et vestri memoria
in sempiternum ibi non deleatur -
em ille clementer suscipiens et labo-
ribus eius paterne conpaciens ut
fortem atletam in certamine dei se exhiberet
cohortatus est , sed abbas pedibus eius pro-
volutus suppliciter et lacrimabiliter roga
vit / ut intollerabili iugo eŭm absolveret
quia sine adiutorio et defendencium
patrocinio in tam periculosa et laboriosa
administracione se nichil proficere conspiceret
quem Eugenius papa nondum frater
inquit usque ad sanguinem decertasti |
neque utile est ut absolvaris sicut petisti ;
quia nullus coronabitur nisi qui legitime
certaverit
onfortare in domino et esto robustus ;
et viriliter age / ut tuis laboribus sta-
tus antique religionis in loco quem sanctus
deo consecravit nostris tem=

fol. 53r

poribus reformetur | ubi modo sicut au
divimus omnis excessus castitatis et ini-
quitas dominatur √
s utique contra emŭlos tuos scribemus
et ordinis institucionem
sicut a prima inchacione a beato
institutum est privilegii nostri roboracione
in loco illo firmabimus / et omnes fideles Christi
in auxilium et in defensionem tuam litteris
nostris sigillatis invitabimus
s verbis predictus abbas consolatus
et confortatus / pedibus Eugenii pape )
provoluitur / et ut locum in sua tuicione vellet
habere . et ut conprovincialibus terre princi
pibus defendendum vellet committere / et
vilegio sicut dixerat vellet firmare sup-
pliciter exoravit
us precibus papa benigne
privilegium tradidit / et literas commen
ad episcopum ambbergensem . ad comitem
erhardum d adelbertum advocatum e ruch-
endingen conscripsit | In quibus ut hei-
dinheimensem cellam et abbatem eius manu

fol. 53v

tenerent et defenderent precipiendo rogavit /
) fuit autem istud exemplar privilegii et literarum
quas ugenius papa remisit
Ugenius episcopus servus servorum dei dilectis
filiis delberto abbati monasterii sancti
/ heidinheim / eiusque fratribus
tam presentibus quam futuris regularem vitam
professis in perpetuum d hoc a deo pasto-
ralis officii cura commissa est / ut beneplacen
tem deo religionem laboremus statuere / et sta-
bilitam exacta diligencia conservare ec du
bium ' quod si servorum dei iustis peticionibus be-
nigne concurrimus nostris oportunitatibus clementem
dominum reperimus / propter dilecti in domino filii
qui ad predictum locum honesta-
tis et religionis observancia vos ex manda-
to nostro humiliter transtulistis vestris iustis
postulacionibus clementer annuimus et
monasterium ipsum in quo divino mancipati
estis obsequio sub beati et nostra
protectione suscipimus . et presenci scripti pri-
vilegio communius n primis siquidem statu
ut ordo monasticus . et qui secundum

fol. 54r

dei timorem et beati regulam per
vos in eodem loco noscitur reformatus perpe-
tuis ibidem temporibus inviolabiliter conser-
vetur | reterea quascumque sessiones que-
cumque bona ibidem monasterium inpresenciarum
iuste et canonice possidet | aut in futurum
concessione pontificum largicione regum vel
principum oblacione fidelium seu aliis iustis
modis deo propicio adipisci poterit | firma vobis
vestrisque successoribus et illibata permaneant
ane laborum vestrorum quos propriis manibus
aut sumptibus colitis sive de nutrimentis stro
rum animalium nullus a vobis decimas ex-
igere presumat epulturam quoque ipsius loci
liberam esse concedimus ut | eorum qui se illic se-
peliri deliberaverint devocioni et extreme
voluntati nisi forte communicati interdicti sint
nullus obsistat . salva tamen iusticia ma
/ ecclesie beunte vero te nunc eiusdem
loci abbate vel tuorum quolibet sucessorum nul
lus ibi qualibet surrepcionis astucia seu
violencia preponatur . nisi quem fratres communi
consensu sanioris secundum domini et beati

fol. 54v

regulam providerint eligendum rohibemus
autem ut intra septa monasterii ipsius nulla
secularis persona placitari vel habitacionem
habere presumat . ne in servorum dei secessibus
popularibus occasio prebeatur conventibus
eternimus ergo ut nulli omino homi
num liceat prefatum monasterium temere tur
bare / aut eius possessiones auffere / vel ab
retinere / minŭere vel aliquibus vex-
acionibus fatigare . sed omnia inte=
gra conservetur / eorum pro quorum gubernacione
et sustentacione concessa sunt usibus omni=
modis profutura . salva sedis apostolice aucto
ritate . et diocesani episcopi canonica iusticia
i qua igitur in futurum ecclesiastica secularis
persona huius nostre institucionis paginam
sciens contra eam temere venire temptaverit
secundo . tertio si non satisfaccione
congrua emendaverit potestatis honorisque .
sui dignitate careat reamque se divino
iudicio existere de petrata iniquitate cog
noscat . et a sacratissimo corpore et sanguine
dei et domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena

fol. 55r

fiat atque in extremo examine districte ultio-
ni subiaceat unctis autem eidem loco iusta
servantibus sit pax domini Iesu Christi quatinus
et hic fructum bone actionis percipiant . et aput
districtum udicem eterne pacis inveniant men
o ugenius katholice ecclesie episcopus
subscripsi go iimarus tusculanus
piscopus subscripsi go eegorius presbiter cardinalis ad-
titulum calixti subscripsi go Manfredus
presbiter cardinalis tituli sancte avine subscripsi
go Gwido presbiter cardinalis tituli pastoris go Oddo
diaconus sancti eorgii ad velum aureum subscripsi
go Rudolfus diaconus cardinalis sancti angeli subscripsi
go iohannes diaconus cardinalis sanctorum ergii et Bachi subscripsi
ata segine per manus Busonis sancte Romane
ecclesie scriptoris v. idus feb` ndictione xv In-
carnationis dominice nno m° c .. lii° ponti-
ficatus vero domini ugenii III pape nno VII°
ugenius episcopus servus servorum dei berchardo
Babergensi et urchardo Eiistetensi episcopis alutem et apostolicam
benedictionem enedictus deus et pater domini nostri
iesu Christi qui per curam et sollicitudinem vestram atque
iuxta commonicionem et desiderii nostri votum dig-

fol. 55v

natus est in ecclesia heiidinheimensi honesta-
tis et deo placite religionis observanciam re-
formare t dilectum filium nostrum delbertum
latorem presencium honestum siquidem prout as-
seritis . ac bone opinionis virum abbatem et
provisorem in eodem loco salubriter providere
ut ubi enormitatis et inmundicie malicia
diu peccatis exigentibus extitit / ibi de cet
regularis ordo et innocencia sanctitatis reflo-
reat / atque gratum deo in odorem suavitatis
exhibeatur obsequium roinde dilectissimi in
Christo fratres et in agricultura summi patris fa-
milias sollertissimi cooperatores . ut donum quod
in predicta ecclesia pio studio inceptum est de-
perire non valeat ed de bono in melius semper
augeri fraternitatis vestre studium presentibus litteris
incitamus et in domino exhortantes monemus
quatenus predictum filium nostrum adelbertum abbatem
attencius habeatis commendatum . et ad reedifi=
cacionem ac melioracionem eiusdem ecclesie vires
ei et auxilium et nostra rever-
encia prestetis . atque peccuniam que pro restau-
racione ipsius loci collecta est mutuata

fol. 56r

in manu eius ac fratrum suorum faciatis as-
signari lericos vero manifeste concubina-
rios qui habitaciones suas in ipso monasterio
habent nichilominus ab eodem loco studeatis
removere .
genius episcopus servus servorum dei . dile-
cto filio nobili viro erhardo iistetensi
comiti salutem et apostolicam benedictionem . nobilium
et catholicorum principum spectare dinoscitur re-
ligiosas personas diligere . et earum loca devo-
cionis intuitu confovere . ut per huius stu-
dium creatori suo domino iesu Christo placere valent
et salutem suarum mereantur consequi animarum
deoque dilectum filium nostrum adelbertum heidinmen-
sem abbatem / ac fratres ipsius qui ex mandato nostro
ad locum ipsum se humiliter transtulerunt nobi
litati tue attencius commendamus per anime
tue salutem rogantes / et in peccatorum tuorum re-
missionem monentes quatenus eos diligas et
honores atque ab infestacionibus pravorum
hominum manu teneas et defendas
genius episcopus servus servorum dei dilecto
filio delberto advocato heidinniensis

fol. 56v

ecclesie salutem et apostolicam benedictionem | veniens
ad nos dilectus filius noster delbertus ab-
bas sancti de te bona nobis
plurima nuncciavit quod eum ac fratres eius be-
nigne foveas ac diligis . et ad reformandum
in loco ipso religionis statum opem sibi et
consilium prebeas uod quia omnipotenti deo
gratum esse cognoscimus et anime tue saluti
te in domino affeccione mo-
nemus =| hortamur / et in peccatorum tuorum remissi-
onem iniungimus / quatenus sicut bene cepi
sti predictum filium nostrum abbatem iuves ac ma
nu teneas et ab infestacionibus que sibi contra
iusticiam inferŭntur sicut bonus tutor protegas
et defendas
genius piscopus servus servorum dei vene-
rabili fratri heinrico maguntino archiepiscopo
alutem et apostolicam benedictionem uod in ecclesiam
heidenheimensem clericos reduxisti . et nostra id petis
auctoritate firmari / eo plurimum miramur atque
dolemus quo ex iniuncto tibi pontificatus of-
ficio te vigilancius oporteret religionem plan=

fol. 57r

tare fovere ac conservare . et non eradicare
disperdere et dissipare Bone memorie
ebehardus quondam istetensis episcopus sacre
religionis igne succensus . deo pacifice
clericos inde seculares amovit . ut acceptam
deo religionem ibi cum virtute sancti spiritus re-
formaret uoniam vero morte preventus tam
sanctum et laudabile votum effectui mancipare
non potuit deberet fraternitas tua ut id con-
pleretur elaborasse . non quorumlibet sug-
gestionibus evacuare atque infringere presump-
ssise proinde / quia interesse dinoscitur
que male facta sunt in irritum revocare . bo-
na vero proposita apostolorum principis auctoritate
provehere deo venerabili fratri nostro Eberhardo Babergensi
episcopo et dilecto filio nostro dam de hebra dedimus
in mandatis . qualiter debeant vice nostra cor-
rigere . et quod laudabiliter fuit inceptum
debite prosecucioni mandare per presencia itaque
scripta fraternitati tue mandamus quatenus
eis super hoc facto nullo modo renitaris . sed si
auxilium tuum super aliquo exquisierint eis
sicut apostolice sedis graciam conservare desi-

fol. 57v

deras largiaris
um abbas privilegium et literas accepis-
set . firmatas benediccione apostolica ad cellam
sibi commissam rediit et literas principibus quibus
transmisse erant cum mandatis
pape representavit uas illi venerabiliter
suscipientes omnem diligenciam se adhibituros
promiserunt sed quidam eorum tamquam nullas
appostolici literas inde acceperint | nichil consilii :
nichil auxilii predicto abbati in tempore tribu-
lacionis exhibuerunt eruntamen abbergensis
episcopus . et advocatus delbertus et subadvo=
catus eius um : de hostheim cum omni in-
tegritate fidei et cum omni studio devocionis
mandatum pape amplectentes
cellam et abbatem eius in procuracione
et in defensione sua habuerunt . et ne adver-
sancium multitudo et iniquorum pars preva-
leret per se et per suos infatigabiliter el ba=
raverunt identes autem heidinheimenses
canonici qui exclusi fuerant quod abbas pri
vilegium reformacionis reportasset magis
ac magis in iram et indignacionem conversi

fol. 58r

sunt et per se et parentes suos omnes quos=
cumque poterant ad odium abbatis concitaverunt
istetenses dolentes et indigne ferentes
abbergensem episcopum aliquid potestatis ex com-
missione pape in piscopatu istetensi exercere
parti heidinheimensium astiterunt . et in omnibus
placitis contra abbatem et contra decreta pape
duram et aversam faciem semper ostenderŭnt
nde heiidinheimensium canonicorum paren
tes et familia innŭmerabilibus et intole-
rabilibus tribulacionibus abbatem et sibi ad-
herentes persecuti sunt / et dum eos ad nichi-
lum redigerent nichil pensi habuerunt
uod cum abbergensis episcopus hei
dinheimense abbate cognovisset iterum atque iterum
litteris et mandatis istetensem episcopum
commonŭit ut contradicentibus domino pape /
in verbo veritatis resisteret causa dei et auc-
toritatem apostolici precepti non negligere ed
cum sic nichil proficeret / eos qui huius preva-
ricacionis auctores erant apostolic aucto-
ritate excommunicavit et negocium a domino
papa sibi iniunctum constantissime et studio

fol. 58v

sissime exegit ed quanto magis ad perfi-
ciendum opus dei zelo rectitudinis accendebatur
tanto magis heidinheimenses unanimi con
spiracione amaritudine et furore reple-
bantur erumtamen unus eorum qui preben-
das resignaverant super affliccione et
dolore quibus abbas et monachi sui of
ficiebantur / misericordia motus consolacionis et
auxilii manum abbati porrexit et vere con
passionis affectum efficacia rerum hilariter
ostendit am cum abbas nichil edificiorum
nichil victualium nichil auxialium nde
agri excoleret invenisset / domum suam
quam habebat pro remŭneracionis
reconpensacione abbati in proprietatem tra-
didit . et in victualibus et in iumentis in
opiam eius ditavit uit autem idem
heidinheimensis populi sacerdos et parochianus
eratque nomen eius unradus / qui propter
benivolencie sue magnitudinem omnibus vici
nis suis carus fuit et acceptissimus uius
studium et affectum circa monachos cum
heidinheimenses perspexissent ex

fol. 59r

osum eum habuerunt et nunc manifeste
nunc oculte / modo per se modo per suos multos
molestias et dampna intulerunt t
ille divina virtute roburatus . nulla rerum
suarum amissione terrore in
mutatus a dilectione monachorum ces-
savit sed in omnibus pro posse suo fideliter fa-
vit eis et astitit nterrea dum predictus ab-
bas procellas periculorum magis ac magis
videret excrescere . et monasticam religionem
inter seculares cohabitaciones et inter intes-
tinas sediciones intelligeret non posse
subsistere in presencia episcopi et advocati | presente
clero et populo recedendi licenciam accepit
. et res ecclesie quas servandas acceperat .
ex integro resignavit . et assumptis
fratribus suis cum conductu episcopi ad claustrum
suum nde primitus extractus rediit
ubi benignissime susceptus plus quam qua
tuordecim menses monastico ordini de-
serviens in quiete mentis et corporis per-
mansit nterim nulla in hei
dinheimensi ecclesia celebrabantur et omnes

fol. 59v

fideles Christi qui loci videbant do-
lore intrinsecus tacti . super destitucione
tam nobilis ecclesie lacrimabiliter cruci
abantur um igitur papa
heidinheimensium et expul
sionem abbatis sui qui auctoritate et pre
cepto suo in locum illum translatus erat
cognovisset / cardinalibus suis ernhardo
scilicet . et regorio diacono quos
ad alamanniam ecclesie necessitate
missurus erat . attencius conmendavit
ut heimensem reformacionem stabilirent
et expulsum abbatem redire conpellerent
et eum ad protegendum et manu tenendum
abbergensi episcopo et iistetensi presuli sub ..
obtentu divine maiestatis et respectu
apostolice auctoritatis commendarent ui
cum ad partes alamannie accesissent . ite-
ris suis expulsum abbatem ad presen-
ciam suam vocaverunt et ut ad locum
commissum sibi rediret apostolica auctoritate
preceper t umque abbas adversitatum
suarum magnitudines et diversitates

fol. 60r

et contradicencium sibi et querencium animam suam
vexationes exposuisset | illi inania po-
tencie sue verba iactantes dixerunt . aut
esse ei redeundum . aut perpetuo esse excommuni
candum ddiderunt quoque Eiistetensem episcopum
ab episcopatu esse removendum et alium
forciorem corpore et ingenio substituendum
qui pro reverencia domini pape ad reformacionem
monastici ordinis predicte celle invigilaret
et abbatem eius fortiter et diligenter a pse-
cutoribus suis defenderet et muniret
um igitur predicti ardinalis iistetensem
piscopum urchardum deposuissent t Cun=
radum episcopum canonica electione in mogon=
tina metropoli facta sb)tituissent sicut .
papa preceperat expulsum abbatem
cum literis signatis novo electo sub auctoritate
apostolica conmendaverunt / et ut forti manu
eum teneret et ut privilegium domini pape
de reformacione et stabili prefati enobii
conscriptum in nullo violari man[...]
dando preceperunt uerunt autem litere hunc
modum continentes , ernhardus presbiter et Gre .

fol. 60v

gorius diaconus ardinales et ligati roma=
ne ecclesie Eiistetensis ecclesie electo dilectione
et salutem ovellam plantacionem i
pape scilicet reformacionem heidinheimensis
cenobii , et abbatem eiusdem loci attencius tue
karitati commendamus ut forti manu eum
teneas et a pravorum hominum infestacione eum
defendas , et excommunicatos illos qui locŭm
impediunt nisi resipiscant , a fidelium consor-
cio removeas et privilegium pape
super hac re conscriptum in nullo debilitari pro
reverencia omane ecclesie permittas , Licet
enim ocante domino ex hoc seculo
migraverit . facta tamen eius ut facta beati
immutata permanent / et permanebunt
reterea fraternitatem tuam exhortamur ,
monemus ut in vinea domini in omnibus strennu
um et diligentem operarium te exhibeas , ut tua
sapientia religio et honestas in piscopatu tuo
reformetur , que desidia precessoris tui / ex
maxima parte deperisse cognoscitur isit
quoque Babbergensis literas suas ad iste-
tensem episcopum quarum exemplar illud est

fol. 61r

enerabili et in Christo dilecto fratri unrado
sancte iistetensis ecclesie electo berhardus ab-
bergensis gracia dei si quid est . sincere cari
tatis effectum et cum oratione obsequium anes
proposicionis cum mutarentur non nisi calidi
ponebantur cum thure lŭcido superposito .
t itaque ardoris et splendoris divini ad
sanctificandum introitum vestrum tamquam bonus
odor Christi vicariam haberetis voluit deus
ut credimus ordinacionem loci nostri heidinheim
tamquam vespertini sacrificii consummacionem
servari temporibus cce et enim nutu
divino factum et sicut petistis ut fieret cum
nobis mandaretis ut in hiis que in Episcopatu
Eiistetensi iniuncta nobis sunt vestro uteremur
consilio isso namque ad domins cardinales
omino abbate ad hoc ut ego et ipse a cura hei-
denheim absolveremur . ita ab eis remissus
est ad nos ˇ ut necessitate obediencie i
rigetur usque ad vos et ecce vobis eum
licet invitum et renitentem resignamus
hoc tenore ut si vos ei securitatem manendi
auctore deo contuleritis secundum honorem

fol. 61v

dei et sedis apostolice et tam vestre quam nostre
ecclesie manens nobis remaneat sin autem
excusso pulvere tam in eos qui ei repugnant
quam in eos qui eisdem consentiunt in
sua se quiete iam diu desiderata et
optata lle vero literas ardinalium re-
verenter suscipiens . ex eo et deinceps
predictam cellam et abbatem eius in suam
tuicionem recepit et omnem humanitatem
et adiutorium tam pro deo quam pro reveren-
cia pape constantissime ei inpendit . am
convocatis quos in episcopatu suo habebat
religiosis viris heidinmensis cenobii cano
nicos ad se venire fecit . ut consilio et aux
ilio discidium quod religiosorum virorum inter
eos erat honeste et pacifice terminaret
t illi cum parentibus suis unanimi ob-
stinacione et conspiracione venerunt
et exhortacionibus episcopi contradicentes
et per se et per suos omnes quos potuerunt
ad odium abbatis concitaverunt . et in eos
qui ei adherebant sicut ignis in spinis
exarserunt ed et predictum sacerdotem

fol. 62r

vastacionibus et incendiis eo
quod auctor huius reformacionis extiterit ad
maximam paupertatem redegerunt . et non
solum de domestica habitacione sed eciam de pa-
tria eum expulerunt anta enim vis et
inmensitas odii et tot et tante procelle ad-
versita heidinheimensem abbatem circum-
dederunt | ut vix aliqui abbates monach-
os suos in tantam desolacionem et in fau-
ces mortis vellent dirigere | sed et paucis-
simi monachi inventi sunt . qui proprii clau-
stri quiete postposita caminum tante
paupertatis et turbinem tante commocionis
vellent tollerare erumtamen cenobii
sancti michahelis in babberg et abbas bancensis
et castellensis cum fratribus eorum pia miseracio-
ne et conpassione super affliccione heidinhei
mensis abbatis commoti consilium et auxilium
largiter et constanter ei prebuerunt am ut
taceam de largicionibus et de | suple
mentis que in libris issalibus manutergiis
cetrisque rebus mobilibus tempore necessi-
tatis ei contulerunt hoc nulla racione

fol. 62v

silendum esse existimo quod monachos suos
monachos inquam conversacione et animi
constancia probatos predicto abbati in adiuto-
rium transmiserunt qui humilitate et
devocione sua conprovincialium animos at-
traherent et emulorum indignacionem sua
mansuetudine ex magna parte mitigarent
psi enim divina virtute roborati in omni
adversitate predicto abbati immobiles astiterunt
et tamquam fortes athlete Christi eternam gloriam
et premium sibi et claustro suo bene vivendo
conparaverunt idens itaque episcopus animos eorum
circa abbatem obstinatos apostolice excon
municacionis periculum eis obposuit et ordinis
sui detrimentum et rerum suarum diminucionem
et quantos labores et quanta mala inde pas-
suri essent racionabiliter eius exposuit t
illi sicut aspides surde obdurantes aures
suas . eo tempore vocem Christi non audierunt sed
cum magna indignacione animi alias indu-
cias querentes infecto negocio a domino episcopo
recesserunt . erumtamen sicut insuperabilis
miles Christi et sicut in agricultura Christi constans

fol. 63r

et studiosus operarius a commisso sibi nego
cio episcopus non destitit sed nunc landiciis
nunc terroribus canonicorum ani-
mos ad consenciendum sibi tandem inclinavit
enique multo labore episcopi emolliti . et apostolice
excommunicacionis pena et rerum suarum amis-
sione perteriti consenserunt pacem habere cum
monachis . et prebendas cum areis . quas in
sui ambitum muri habebant resignant omnes
: hec que modo subscribemus
beneficia . in reconpensacionem resignatorum
rerum absentibus parentibus suos receperunt
ccepit autem quidam Arnoldus sacerdos qui
predicte celle decanus fuerat in reconpen-
sacionem decimas ville que
vocatur / preter ecclesias quas de manu e-
behardi episcopi susceperat | quidam vero althe-
rus dominicale . quod in Titinheim situm est
in reconpensacionem accepit | quidam vero me-
genwardus uaningen raitenprunen o-
rach gilolffeswilare irmentruet duos
mansus in nŭsaize et molendinum unum
in reconpensacionem suscepit / quidam quoque

fol. 63v

eberhardus pro commutacione beneficiorum que
in deckingen hereditario iure habebat curtem
que est in Samnenheim et decimas sortitus est uidam vero hermannus
sacerdos mansum unum in ruchcesingen
accepit hoc quoque peracto firmissimo stabi
litum est ut post mortem eorum integre et sine
inpedimento tocius mali ingenii conservata
ad usus monachorum inibi deo serviencium
redirent reter has terras denominatas novus
abbas predicte celle edificia que in cella
habebant pro beneplacito eorum et pro qualitate
edificiorum ne pax que mediante episcopo
inter eos facta erat quasi ex culpa sua re-
scindi videretur / de rebus ecclesie et de sumpto
suo satis laboriose redemit edit enim prenominato
megunwardo . unum talentum et dimidium ut edi
ficia et aream cum omnibus que infra ambitum
celle habebat per manus advocati et per largicionem
Eistetensis episcopi sancto contraderet
et omnes expostulacio et vexaciones manu
et in futurum exfestucaret imiliter
autem magistro scolarum pro edificiis iiiior talenta

fol. 64r

persolvit et quia sciencia et morum ho-
nestate acceptabilis persona erat cum
gravi impensa sibi eum reconciliavit /
et prenominato hermanno pro quadam levi edi-
cula dimidium talentum tribuit ' et al
thero ante prevotato decem bawarios solidos
ut pacem bonam et karitatem non fictam cum mo-
nachis haberet . cum magna cell extenu-
acione persolvit . is ita ex industria
et labore episcopi et adelberti advocati con-
positis parentes canonicorum zelum iusti-
cie se habere putantes | letali odio abbatem
et eos qui ei adherebant persecuti sunt .
et de facta reconciliacione plus quam credi potest
irascentes et dolentes | infronita facie
insanire in abbatem ceperunt | et cum nichil pensi
haberent dum abbatem et monachos de cella
expellerent subito dominus in terram de celo as-
pexit et per merita sanctorum virtutem sue
potencie manifestissime ostendit am
quidam fridricus homo ingenio subtilis et
facundus cui tota parentela tamquam columne

fol. 64v

ferree graviter et multipli-
citer est flagellatus um enim unicum haberet
filium forma et corpore elegantem et eum diviciarum
suarum heredem et baculum senectutis sue
futurum esse sperarent . repente cum coevis suis
lasciviens amisit . et post parvo
temporis spacio elapso vitam cum intollerabili
merore patris finivit ed cum nec sicut
pater nimia animi obstinacione indura-
tus ad misericordiam monachorum inclinaretur
diutina et mortali infirmitate correptus
necessitate conpulsus crimen suum cogno=
vit et vocato abbate ad se per osculum pacis
sese ei reconciliavit | et in fide bona et in
confessione catholica orationibus predicti ab
batis se committens fideliter ex hac vita mi
gravit et predium suum quod in coleberch
habebat sancto offerens aput
monachos se sepeliri fecit . post cuius obitum
cum superstites predicte emulacionis socii nec
metu terrerentur nec amore Christi ad misericordiam
et ad reconciliacionem monachorum traherentur
quidam iuvenis berhardus nomine qui in

fol. 65r

numerabilia mala monachis intulerat
et prenominato sacerdoti in festo sancti
et in sanctissimo adventu domini
nostri ihesu Christi dum reliquias egis
ad ecclesiam filii sui sancti de-
ferret ambulatorem abstulerat excommuni
catus vitam terribliter finivit reterea quidam
dives homo de ttingen
virtute corporis et diviciarum habundancia
pollens amarum d[...]e mortis obpressus
veniam sue emulacionis a monachis postulavit
quam consecutus ' et statim defunctus in
heidinheimensi cella a monachis sepultus
est huius unradi consobrinus cui agnomine
erat parvus fridricus monachis sancti inimicissimus parvo post transacto
tempore iidropi morbo percussus . et ad cel-
lam sancti ' deportatus ibique
monachus factus feliciter migravit ad dominum
ermannus quoque quidam cognatus eorum ideo-
que monachis ingratus . in quodam castro
occissus est et ad predictam cellam adduc-
tus inter predictos cognatos suos sepul

fol. 65v

turam accepit um hec quidam Wolframus au-
disset de möringen et cum fama de subito
transitu eorum qui absumpti erant ubique
crebresceret venit ad monachos et reconci
liatus est eis actumque est ut qui sus
pendium et mortem prius monachis mina
retur modo per meritum sancti domino
id efficiente suffragia a monachis precaretur
uerunt autem adhuc eiusdem cognacionis
duo | viri Regnoldus scilicet et berhardus
cognati ad invicem | et contra monachos summo
conamine decertantes pro invincem ii totius
amaritudinis molestias in monachos exercue
runt et sicut equus infrenis obfirmatis
sensibus ad consensum pacis nulla racione
induci potuerunt ed domino validam manum
super cognatos et comilitones exercente
tandem post multa tempora timore dei et
amore precii inducti | quod prius se numquam factu-
ros condixerant areas quos infra ambitum
habebant episcopo resignaverunt et pactas
reconpensaciones inde recipientes deinceps
cum abbate et fratribus suis pacem firmam

fol. 66r

habere consenserunt ccepit autem berhardus
in reconpensacionem aree sue xi talenta probate
egenoldus vero xiii talenta in recon-
pensacionem aree sue recepit et aream unam
iuxta ecclesiam sancte sitam de-
laboribus et sumptu abbatis edificatam et circum
septam et spinis circumquaque mŭnitam et man-
sum unum sub hac tamen condicione ut post
mortem eius mansus et area ad usus fra-
trum redeant cum omni integritate e autem per
nimiam securitatem et tranquilitatem insolencia
et dissolucio in cordibus manochorum excres-
ceret | servavit eis deus quasdam reliquias
amorreorum duras et dificiles per quas in cam-
mino tribulacionum exercerentur et quibus
deus si forte nimia prosperitate extra se
fierent | ad correccionem eorum pro flagello
uteretur onfortati itaque abbas et monachi
in . domini qui salvat in se sperantes bene
dixerunt et magnalia dei et validam manum
quam circa emulos eorum exercuerat non
arroganter tamquam de ulcione inimicorum
gaudentes / sed in timore domini et in spiritu

fol. 66v

humilitatis ubique divulgaverunt audebant
omnes fideles Christi de transformata et reno-
vata religione haidenheimensis cenobii et
papam cuius auctoritate hec facta
sunt et eberhardum abergensem presulem
quorum studio et diligencia ista peracta sunt
in conspectu domini benedixerunt idens
itaque abbas predicte celle quod dominus mari et ven-
tis imperasset et quod per interventum beati .
aliquantulum quietius et re-
missius haberet recordatus est beneficiorum
omnium que in tempore tribulacionis
parrochianus sibi contulerat et |
secum quam grave peccatum et vicium at in
gratum et inmemorem esse beneficiorum / deci
mas parrochie que ad ipsum per-
tinebant predicto parrochiano quoadusque
viveret in beneficium prestaret / sed integras
et indivisas in proprios usus reservarett
et post mortem eius sine diminucione ad
utilitatem monasterii redirent uas
ille gratanter et cum graciarum accione
suscipiens ex devoto devotissimum se exhi-

fol. 67r

buit et in omne devocionis obsequium para-
tissimum se abbati ostendit epit itaque pau
latim furor seviencium contra monachos
decrescere et multitudo eorum qui religionem
et divinii officii diligebant dulcedinem
augeri ita ut parti monachorum faverent /
et orationibus eorum se committerent / et frequen-
tando locum affectum sincere caritatis osten-
derent / et proximos suos defunctos . apud
eos sepelirent /et de prediis / et de mancipiis
et de rebus molibus predictam cellam di-
tarent uod factum miro modo istetensi episcopo
unrado conplacuit eo quod sanctum in quadam singulari veneracione et
devocione haberet et post tanta temporum
curricula reformacionem illam non sine cau-
sa suis temporibus reservatam esse intelli
geret am idem episcopus unradus dolens
vicem sancti scilicet quod in loco fratris
sui nullam ediculam nullam aram sui tituli
haberet . zelo dei armatus . et igne divini
amoris succenssus . capellam in proprio domate
fabricavit et eam confessori sancto

fol. 67v

intitulavit et consecravit . et
quantus in corde suo esset preciosus ille confessor
Christi manifestis indiciis ostendit um vero
honorando sanctum eraciter sibi
conciliavit fratrem suum sanctum
et quia sanctis dei suam exhibuit devocionem
ipsis mediantibus et intercedentibus eum
qui mirabilis in sanctis suis est eum qui
gloriosus in maiestate sua est . pro peccatis suis
inveniet propiciatorem
ontigit autem ut ad aures adriani pape
qui tertius post papam apostoli
cam sedem regebat fama predicte celle perve-
niret et ipse de formacione monastice re-
ligionis et de liminacione secularium vanitatum
in domino gauderet umque audivisset no-
vellam plantacionem esse pape essent
afflicti et castigati misericordia motus cepit et
ipse manum clemencie sue apponere am abbatem
et cellam in suam tuicionem suscepit et
litteras confirmacionis hunc modum conti
nentes bberhardo babergensi episcopo
rogante humilis abbati transmisit

fol. 68r

drianus episcopus servus servorum dei dilectis
filiis Adelberto abbati et universis fratribus
heidinheim Salutem et apostolicam benedictionem uoniam
sine vere cultu religionis nec caritatis
unio potest salva subsistere nec gratus deo
famulatus inpendi . oportet nos in univer
sis ecclesiis sacre religionis cultum domino cooperante
statuere et constitutam exacta diligencia con
servare uo circa dilecti in domino filii vestris iu-
stis postulacionibus concurrentes assensu mo-
nasterium vestrum sub beati et nostra pro-
teccione suscipimus . et presentis scripti pa-
trocinio communimus nprimis siquidem statu-
entes ut ordo monasticus qui ex mandato
felicis memorie pape predecessoris
nostris per studium ac providenciam venerabilis
fratris nostri berhardi babergensis episcopi et dilecti
filii nostri adam de ebrahe in ipso
monasterio dinoscitur institutus perpetuis
ibidem temporibus immolabiliter observetur
reterea quecumque bona idem monasterium
in presenciarum iuste et canonice possidet
aut in futurum racionabiliter prestante domino

fol. 68v

poterit adipisci firma nobis nostrisque successo-
ribus et illibata permaneant ecernimus
ergo ut omnino hominum liceat idem mona
temere perturbare possiones eius auferre
diminuere vel aliquibus vexacionibus fatigare
sed illibata omnia et integra conserventur /
vestris et vestrorum sucessorum / usibus profutura
salva nimirum diiocessani episcopi canonica iu
sticia i quis autem hoc attemptare presump-
serit et secundo terciove commonitus presump-
cionem suam satisfaccione congrua non correxit
potestatis honorisque sui dignitate careat
reumque se iudicio divino existere de perpe-
trata iniquitatem cognoscat unctis autem
eidem loco sua iura servantibus sit pax
domini salvatoris nostri Iesu Christi quatinus
et hic fructum accionis bone percipiant et
aput districtum iudicem premia eterne
pacis inveniant ata in territorio tiburtinio
. v . idus iulii
m igitur non esset sathan neque oc-
cursus malus | et cum essent prava
in directa et aspera in vias planas / repente

fol. 69r

iustus iudex et ocultorum cognitor deus / omnia
edificia que abbas de manibus inimicorum
suorum magno sumptu et gravi labore
eripuerat in nichilum reddigi permisit n
super nova edificia que abbas ad necessi
tatem fratrum suorum superedificaverat tamquam
numquam fuerint penitus dissipavit . sed et
ipsum monasterium et quod sine lacrimis effari
non possumus ipsam tumbam sancti
auro et argento precioso et artificioso opere
decoratam et altaria infra monasterium
posita ignis conflagracione et turbium
ruina ita deus minui et deleri permisit .
ut Christianus oculus predictam desolacionem sine
lacrimis et sine contricione cordis videre non
possit unc predictus abbas novis doloribus
et laboribus in camino papertatis tamquam
ab inicio excoquitur . et omnibus ha-
bebat amissis quid super hac sibi agendum
sit ne antiquam sordium semina sua imbecil=
litate et recrescat a fidelibus
Christi consilium et auxilium querere cogitur on
enim se sibi sufficere in tam gravi causa

fol. 69v

et in tam lamentabili desolacione arbitratus
est . sed attendens illud quod scriptum est
qui cuncta agunt cum consilio reguntur
sapientia et illud sciencia sapientis tamquam
inundacio habundabit et consilium illius
sicut fons vite permanet convenit religiosas
personas scilicet episcopos et abbates aliosque fideles
Christi in quibus spiritum dei esse noverat et no-
ve exustionis calamitatem et omnino vasta-
cionis desolacionem lamentabiliter eis expo-
suit adiungens hoc quod ad recuperacionem
tante adnullacionis sua persona non suffi-
ceret eo quod annis et senio confectus et la-
boribus et tribulacionibus fractus et attri-
tus iam pene deficeret t illi pietatis zelo
inducti et fraterne conpassionis fervore con-
puncti antidoto dulcissime consolacionis tur-
batum abbatem refecerunt et ne in tempore tempta-
cionis deficeret scripturarum auctoritatibus eum ro-
boraverunt dicentes quod servum Christi adversa
probant non deiciunt et quod beatus est vir qui
suffert . temptationem . quia cum . probatus . fuerit accipiet coronam vite ed et quidam
illorum ad reedificacionem monasterii

fol. 70r

aliquid de bonis suis ecclesie contulerunt .
on enim tunc magna potuerunt dare quia
in expedicionem peratoris friderici que
tunc temporis mediolanum facta est quecumque
poterant oportebat eos expendere
unc abbas exhortacionibus et monitis
fidelium Christi tamquam aquila renovatus et con
fortatus ad novos labores perferendas virtute
qua poterat se preparavit . et per se et per fratres
suos qui fidelissimos et devotissimos opus
edificiorum iniciavit et in constrŭendas offici
nis claustralibus et in ponendo fundamento
monasterii studiosissimum servum et devotissimum
exhibuit icebat autem i hoc opus a me in
Christo qui totius bonitatis est origo et consummator
inceptum fuerit alius qui michi mortuo vel
viventi successerit sine dedecore et sine hominum
oblacione ab incepto opere non facile manum
retrahere poterit laboravit itaque in ponendo fun-
damento multo tempore et quia paludosa terra
erat per omne fundamentum firmissimos palos
densissime et firmissime magistros operui
fecit inprimere | ondum firma cicatrix

fol. 70v

exuscionis abduxerat cum ecce ma-
nus domini adhuc extenta quidquid abbas ex-
tra monasterium in villis habebat grandi
nis percussione ita contrivit et inminuit
alimenta presentis anni emere . verum
eciam unde sibi in futurum provideret
cogeretur colligere ec in hiis omnibus
adhuc aversus est furor domini sed manus
eius adhuc extenta am dux baioarie
et saxonie cum eunto in expedicione transitum
per suaveldiam faceret prestantissima et preciosis
sima bona que habebat abbas a militibus
eius in favillam et cinerem sunt redacta et
sic residuum comedit locusta idens
autem abbas multiplici flagello tribulacionum
se circumvallatum . et acutiissimis spinis di-
versarum angustiarum undique ad
atria scripturarum et ad illam David que
cum propungnaculis edificata est in quam mil-
le clipei pendent et in qua omnis armatura
forcium invenitur humilis et suplex confugit
et pacienciam beati Iob sibi imitandam in corde
suo proposuit verissime scie s quod paciencia nobis

fol. 71r

est valde necessaria et quod in | paciencia nostra
possidenda est nobis anima nostra d-
tendens ergo quia per multas tribulaciones
oportet nos introire in regnum celorum et quia
iudicia dei abiissus multa de profundo
cordis clamavit ad dominum . ut qui sepe in
prosperitatibus huius seculi ab extollenciam oculorum
secundum suam misericordiam conservavit eum illesum
modo per interventum confessoris sui ne adversitatibus frangeretur custo-
diret illesum | preterea predictus abbas et
fratres sui spe celestis gratie muniti et clipeo
divine proteccionis armati non propter edi-
ficiorum laborem et inpensam non propter vic
tus et vestitus penuriam non propter grandinis
percussionem . neque propter incendiorum vasta
cionem a proposito constancie perseverancie
in omnibus que eis in deo agenda erant cessave-
runt sed omnem curam et sollicitudinem suam in
deum qui salvat sperantes in se proicientes corde
et corpore in omni divino eloquio devotissi-
mos se ` exhibuerunt . et omnia que deo per-
mittente eis acciderant peccatis suis inputantes

fol. 71v

cum beato iob exclamaverunt i bona susce-
pimus de manu domini et cetera actum est autem
ut abbas gravi et inmedicabili infirmitate
tangeretur adeo ut super vires suas ma-
gis ex desiderii virtute quam ex corporis for-
titudine iugum inposite sibi obediencie portaret
eo quod in continua viscerum tortura et in
aliis gravibus sed ocultis infirmitatibus
assidue laboraret nde fratres sui paterno
dolore . zelo pietatis conpacientes contri
stati sunt valde . et omnem humani-
tatem et benignitatem tamquam ipsi Christo dili-
gendo obsequendo ei impenderunt
c adelbertus abbas qui primus post
sanctum dispensacionem
heidinheimensis celle papa
precipiente suscepit . currente stilo et hu-
mili sermone conscripsit ut posteritati
notum fieret quam mirabiliter quam miseri
corditer quam racionabiliter post tot annorum
spacia per papam ad statum
prime institucionis predictam cellam deus restituisset

atus Wunebaldus sicut conversacionis
eius testatur locum qui heiidenheim

fol. 72r

dicitur in media sualaveldia situm tunc
temporis salttarium silvestremque nimium primi
tus ut ibi monasterium faceret investigavit
investigatumque a vicinis quorum fundus ille
erat precio redemit emptumque spinis tribulis
vepribusque purgavit omnium hominum
iuxta fontem qui ibi exoritur saluberrimum
iugisque aque domicilium habitacionis erexit
pse namque paucis admodum monachis
iuvantibus una cum sorore sua sacratissima
virgine suis manibus tribu
los et spinas vepres secabat
locumque illam a | tescuarum squalore emundabat
et monasterium quod usque hodie ibi est annisu
auxilioque beati bonefai oguntini archi
episcopi ammuniculoque fratris sui
confessoris Christi et episcopi illic
construxit monachosque ex una parte eius-
dem monasterii congregavit in alia vero
parte sanctissimam virginem
sororem scilicet suam cum sanctis monialibus
sibi subiectis deoque devotis collocavit
ipse quoque a sancto archiepiscopo

fol. 72v

a sanctoque episcopo sancti suffraganeo . illic in abbatem est conse-
cratus paterque monasterii decem post con
secracionem annis magnis virtutibus
claruit . monachosque una cum sanctimoni-
alibus sibi subiectis in certammine regu
laque beati plenissime instruxit
eato vero de hoc mundo ad-
celestem remuneracionem pervocato monach-
isque illis qui sub eo erant illum ad eandem
remuneracionem partim sequentibus partimque
quasi oves sine pastore errantes ad illos
abbates decedentibus beata
ex consultu beati bonifacii archiepiscopi sanctique
fratris sui consensu heredita-
rioque iure / in loco eodem fratri suo una cum sancti
monialibus successit | totumque locum illum
cum omnibus utentibus suis uni illi congregacioni
vendicavit regulamque eandem quam sub
fratre suo prius exercuerant usque ad annum
post obitum fratris sui sedecimum religiosissime
excoluit um vero et ipsa ad sponsi sui Christi
thalamum ex huius exilii tenebris

fol. 73r

esset accersita virgines quas hic habuit
prudentes lampadibus ea intrassent
ad nuptias erhodus episcopus qui tunc aurea-
censi cathedra subnixus erat qui et ut diciur
sancti filiaster erat oblitus re-
ligionis quam sanctus una cum
sorore sua sancta ex consensu
preceptoque sancti fratris sui episcopi
sanctissime inchoaverant . canonicos in eodem
loco constituit et eorum necessitati pro qua-
litate habundancie illius monasterii . et
ut racio dictavit providit eligio ergo
a sanctis illis sanctissime inchoata pau-
latim evanescere cepit abbaciaque in prepo
situram conversa | venalis habebatur patrimo-
nia pauperum ad precia constituta sunt /
prepositura namque ad pensam libre vendebatur
. que vix pro xl . talentis emebatur prebendaque
pro quatuor tribus talentis comparabatur
epit ergo siimonia illius claustri dis-
pensare rem publicam sucessitque siimonie
in adiutorium ubi minus valebat violen-
cia et subplantacio nde factum est . ut

fol. 73v

vilissimo cuique prepositure pateret dignitas
eo modo ut si quis ad emendam preposituram
peccuniam non haberet / canto eam vel gladio
extorqueret . iniustaque subplantacione
sibi eam vendicaret | ecania quoque in
qua rigor correctionis esse deberet cuiquam
levissimo timidissimoque tradebatur / ne .
liberam corrigendi ceteros haberet vocem apropter
innŭmerabiles excessus ille locŭs frequenter
sustinuit | fueruntque in illo loco dissensiones
ire rixe blasphemie obprobria diireptiones
ceteraque innumerabilia incommoda sancteque conver-
sacioni adversancia ec quoque tot animarum
pericula a tempore pippini Imperatoris usque
tempora Lotharii Imperatoris cui unradus
rex . successit in regno duraverunt . locum
illum penitus destruxerunt . hereditariaque
presumpcione canonici illi locum illum devasta-
verunt | et ad dei vindictam punicionemque
conversacionum illorum se invicem accusancium
antiqua religio omnino annichilata est
ec aliquis precedencium episcoporum presumpcionem
hanc sedare potuit donec Gebehardus

fol. 74r

qui post redditam ecclesiarum electionis liber-
tatem primus ad aureatensem ecclesiam gu-
bernandam electus est | presupcionem illam
zelo iusticie emulari cepit . ic ergo cum
vidisset quod nulla alia racione loci illius
defectui subvenire posset deo admonente
cepit de reformanda antiquitus ibi habita
religione cogitare | consultis ecclesiarum primatibus
delberto moguntino archiepiscopo metropo
litati scilicet suo . kunrado salzburgensi
archiepiscopo atque ttone sanctissimo Baber-
gensi episcopo / ceterisque ecclesiarum rectoribus / eorumque
consilio / prudenter litteris preposituram decani-
am atque prebendas devastati illius loci ali-
quantisper temporis permisit possessoribus
eorum de medio usque ad x canonicos
quorum nomina hec sunt heliseus zzo
fridericus . egenwardus . unradus .
rnolfus ebehardus ermanus unradus
ui omnes dubium an divina inspiracione
instigati an voluntaria animi commocione
conpulsum ad maiorem forsitan animarum
suarum velut nunc apparet ad vastiorem

fol. 74v

eiusdem loci desolacionem unanimiter consilium
inierunt | ut locum illum iam diu desolatum antique
religioni redderent | sueque procuracionis dispen
sacionem clemencie domini sui ebehard episcopi .
committerent veniamque ab eo excessuum quos
illi exercuerant promererentur . kunradum quoque
sacerdot m unum ex eis confirmandum consilium
suum votumque perficiendum ad eundem episcopum e-
behardum in testimonium consilii sui transmiserunt
uem ut moris sui fuit benignissime suscepit |
super hac legacione clemenciam dei magnificavit
Ne quid tamen irracionabile inciperet et sine
ecclesiastica auctoritate perficeret dominum apostolicum
super huius negocii qualitate con-
suluit qui tunc remis que est metropolis gal-
lie siinodum celebravit etropolitanum quoque
suum heinricum scilicet moguntine sedis archi
episcopum qui et hodie est consuluisset postolicus
vero votum laudabile aprobavit . et ad hoc cor-
roborandum perficiendumque viros sanctitatis testimo-
nio probatissimos adam scilicet abbatem ebra-
chensem Rapetonensem | et hermanum similiter
ugustensem scolasticum in testimonium sŭe

fol. 75r

aprobacionis una cum episcopo nostro usque ad nos
transmisit | eisque dispensacionis potestatem super
hoc negocio tradidit piscopus igitur ebehardus
sua apostolicaque auctoritate barrochias quas
tunc vacantes habuit una cum beneficiis quibus-
dam heidinheimensis ecclesie prenominatis fratribus
benignissime distribuit et locum illum sine querela
et absque murmuracione ad | maiorem quam tunc ibi
fuerat religionem excolendam liberavit solo tan-
tum egenwardo diacono illic remanente qui
sententiam voti sui amicorum suorum minis cogen
tibus mŭtavit rnolfŭs quoque presbiter dŭas ecclesias
quas in reconpensacionem sue canoniie recepit
inmemor voti sui episcopo ad perficiendum sua re-
vocare studuisset / egritudine mortis diu
detentus tandem de medio proh dolor ablatus est
lli ergo qualitercumque revocati reliquisque con-
fratribus suis inrevocatis et inconsultis
locum contra apostolice auctoritatis confir-
macionem ceperunt ui eciam beneficium ab episcopo
meo ebehardo in reconpensacionem prebende
mee mihi libere concessum apostolica hoc clemencia
dispensante contra ius karitatis iusticieque

fol. 75v

privilegium contraque apostolicam auctoritatem sibi usur-
paverunt | episcopo nostro urchardo non solum
illud non prohibente sed omnibus modis illis ad-
hoc favente | huius necessitatis causa apostolicam
appello audienciam | presidiumque apostolorum et
eorumque successoris i pape
qui et in presenti est requiro | illosque illuc vo
catis diem terminumque mihi respondendi fe-
stum sancti Luce ewangeliste constituo | x-
hac quoque die me et omnia mea in tutelam
domini quoque committo